O książce pt. „Święty Jan Paweł II pośród nas"
Duszpasterstwo Ludzi Pracy ’90 w Legnicy obchodzi w tym roku jubileusz 25-lecia powstania. Dotychczas wygłoszonych zostało w nim ponad 270 wykładów (dokładnie – na dzień dzisiejszy – 276), w tym aż 19 poświęconych było bezpośrednio osobie i nauczaniu Ojca Świętego Jana Pawła II, a w kilku przypadkach prelegenci nawiązywali – przy okazji głoszenia wykładów na inne tematy – do tej tematyki. Nic zatem dziwnego, że gdy postanowiłem przygotować publikację z okazji 25. rocznicy powstania Duszpasterstwa nie miałem wątpliwości, iż powinna być ona poświęcona osobie św. Jana Pawła II. Dodatkowym argumentem przemawiającym za taką tematyką publikacji był fakt, że rok 2015 – rok ukazania się tej publikacji – został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznany za Rok Świętego Jana Pawła II oraz, że w roku tym przeżywamy 10. rocznicę śmierci i 1. rocznicę jego kanonizacji.
Niezmiernie ważne też było, że miałem teksty większości wykładów i dużo materiałów prasowych na ich temat. A pięciu wykładowców, których tekstami wykładów nie dysponowałem sporządziło je w ostatnim czasie na moją prośbę: o. prof. Hugolin Langkammer OFM, ks. dr Józef Lisowski, prof. Franciszek Antoni Marek, o. prof. Bonawentura Smolka OFM i o. dr Tadeusz Słotwiński OFM.
W książce umieściłem też dwa moje teksty, które zostały wprawdzie wygłoszone poza Duszpasterstwem, ale do ich przedstawienia zostałem zaproszony jako jego przewodniczący. Ponieważ dotyczą one Papieża-Polaka uznałem, że warto, aby się w niej znalazły. Podobnie jak – specjalnie napisany na jej potrzeby – tekst ks. prof. Bogusława Drożdża pt. „Testament duchowy świętego Jana Pawła II”. W książce znajdują się też trzy utwory poetyckie, poświęcone Janowi Pawłowi II.
To tyle tytułem uwag wstępnych na temat książki. A teraz przejdę do jej szczegółowego omówienia.
Zacznę od tytułu książki „Święty Jan Paweł II pośród nas”. Ostateczna jego wersja powstała podczas mojej rozmowy z ks. prof. Bogusławem Drożdżem, który wiedząc jakie są moje oczekiwania w tym względzie zaproponował właśnie ten. Księże Profesorze, dziękuję.
Pragnę również podziękować Panu Dawidowi Jezierskiemu za piękny projekt okładki. Wszystkim, którym pokazywałem – najpierw projekt, a potem książkę – bardzo się ona podobała. Przy okazji dziękuję Panu Grzegorzowi Niemyjskiemu za polecenie osoby p. Dawida Jezierskiego jako projektanta okładki. Moim zdaniem był to „strzał w dziesiątkę”.
Na stronie czwartej książki znajduje się informacja, że została ona wydana dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Pawła Jurosa. Dziękuję gorąco za to wsparcie prezesowi fundacji – Pani Senator Dorocie Czudowskiej i jej wiceprezesowi – Panu Stanisławowi Obertańcowi, senatorowi I kadencji. Dziękując pragnę przypomnieć, że Fundacja Pawła Jurosa wsparła poprzednio wydanie dwóch innych przygotowanych przeze mnie książek: „Rozjaśnić serca” – w 2006 r. i „Śladami Henryka Pobożnego i księżnej Anny” – w 2013 r. Mam nadzieję, że znaczną część tego wsparcia – tak jak było to poprzednio – Fundacja odzyska. Liczę w tym zakresie na pomoc Państwa, zachęcając do kupna książki.
Część merytoryczną, tekstową książki otwiera „Słowo wstępne” bp. Zbigniewa Kiernikowskiego – Biskupa Legnickiego. Zacytuję fragmenty tego słowa: „Bardzo dobrze się stało, że Duszpasterstwo Ludzi Pracy ’90 w Legnicy 25-lecie swojej działalności w diecezji legnickiej zaznacza publikacją Święty Jan Paweł II pośród nas. Książka ta jest wymownym świadectwem aktywności ludzi świeckich, którzy poprzez długoletnie zaangażowanie w Duszpasterstwie wnosili swój istotny oraz wymierny wkład w promocję chrześcijańskiej kultury […] Bogactwo tej książki stanowią artykuły poświęcone Wielkiemu Polakowi Świętemu Janowi Pawłowi II. Wiele one mówią o nauczycielskim przesłaniu papieskim. Mówią także o silnych związkach emocjonalnych konkretnych Autorów z Osobą Papieża [...] Liczę, że Wasza praca apostolska będzie nadal gorliwa, a jej owoce w przyszłości będą jeszcze obfitsze, czego życzę i czemu z serca błogosławię.” Dziękuję bardzo Księdzu Biskupowi za ten wstęp.
Po słowie Biskupa i moim wprowadzeniu znajdują się teksty wykładów i relacji prasowych na ich temat ułożone chronologicznie w 23 częściach. Klamrą spinającą teksty wykładów są trzy utwory poetyckie. Dwa z nich umieściłem na początku książki a trzeci na jej końcu. Pierwszy to wiersz „Subito Santo!”, który został napisany przez księdza biskupa Józefa Zawitkowskiego do albumu „Dokąd zmierzasz”, wydanego w 2014 r. jako podziękowanie Polaków za dar kanonizacji Ojca Świętego Jana Pawła II. Autorka albumu, Małgorzata Kupiszewska, odczytała ten wiersz podczas wykładu wygłoszonego w Duszpasterstwie. Dwa dalsze to wiersz „Msza święta u Św. Piotra” Andrzeja Biskupskiego – poety z Łodzi i poemat poetycki „Płomienie” Roberta Gawłowskiego – poety z Wrocławia, który jego autor przed chwilą nam przedstawił. Obydwa zostały napisane w kilka dni po śmierci Jana Pawła II. Ich autorzy chętnie przystali na moją prośbę umieszczenia tych utworów w książce, za co bardzo im dziękuję. Prosząc ich o to chciałem, aby zaistniała w niej poezja, bo była ona bardzo ważna w życiu Jana Pawła II. Był on przecież poetą, o którym Bohdan Urbankowski – także poeta, ale również eseista, dramaturg i filozof – napisał, że: „jego pierwszą drogą twórczości – drogą do ludzi i do Boga – była poezja […] Przez swoje życie idzie jakby trzema drogami jednocześnie, wykonuje równolegle trzy prace: literacką, filozoficzną i pracę budowania Kościoła – pojętego jako wewnętrzna i zarazem międzyludzka przestrzeń” (B. Urbankowski „Jan Paweł II. Trzema drogami nadziei”. Bollinari 2014). Cieszę się zatem, że ta, tak bliska Świętemu Papieżowi, droga – droga poezji – mogła zostać zaprezentowana w publikacji jemu poświęconej.
Teraz wymienię te 23 części książki związane z materiałami dot. wykładów wygłoszonych w DLP ’90 na temat osoby i nauczania św. Jana Pawła II. Siedem z nich to piękne, często – jak to ujął ks. bp Z. Kiernikowski – emocjonalne świadectwa ich autorów, w których piszą o swoich bezpośrednich relacjach z JPII , bądź o udziale w spotkaniach z nim. Pozostałe poświęcone zostały nauczaniu Świętego Papieża.
1. Pierwszy wykład wygłosił o. Bonawentura Smolka OFM. Nosił on tytuł „Eucharystia i wolność w nauczaniu Jana Pawła II”. Było to 20 maja 1997 r. Kolejne to:
2. ks. Henryk Kietliński SAC Moje dialogi z Janem Pawłem II,
3. ks. Józef Lisowski Świadkowie wiary – beatyfikacje Jana Pawła II,
4. o. Wacław Stanisław Chomik OFM 25 lat pontyfikatu Jana Pawła II w tłumie ludzi kalekich,
5. o. Wacław Stanisław Chomik OFM Etos pracy ludzkiej,
6. ks. Henryk Kietliński SAC Wspomnienia pallotyna o Janie Pawle II,
7. ks. Henryk Kietliński SAC Ojcu Świętemu się nie odmawia, czyli o pallotyńskiej ewangelizacji narodów,
8. ks. Józef Lisowski Procedura beatyfikacyjna w odniesieniu do osoby Sługi Bożego Jana Pawła II,
9. ks. abp Jan Martyniak Pontyfikat Jana Pawła II a grekokatolicy,
10. Paweł Zuchniewicz „Niech zstąpi Duch Twój” – dziedzictwo Jana Pawła II w trzydzieści lat po I pielgrzymce do Polski,
11. Teresa Grabińska Uniwersalizm Jana Pawła II i Solidarności,
12. ks. bp Stefan Cichy[i] Jan Paweł II – budowniczy mostów wolności we wschodniej i środkowej Europie,
13. [i]Paweł Zuchniewicz Jan Paweł II – magia obrazu, siła słowa,
14. o. Hugolin Langkammer OFM Błogosławiony Jan Paweł II – wykonawcą testamentu Chrystusa,
15. Stanisław Andrzej Potycz Świadectwa o księciu Henryku Pobożnym i księżnej Annie,
16. ks. Józef Lisowski Dwudziestolecie diecezji legnickiej i piętnasta rocznica obecności Błogosławionego Jana Pawła II w Legnicy – relacja naocznego świadka,
17. Bernard Marek Adamowicz Legnicki pentaptyk papieski,
18. ks. Andrzej Ziombra Znaczenie kultury w nauczaniu Jana Pawła II,
19. Stanisław Andrzej Potycz Święty Jan Paweł II – papież spraw społecznych
20. Henryk Goik Najważniejsze spotkanie,
21. Małgorzata Kupiszewska Dokąd zmierzasz, zmierzam do Ciebie,
22. o. Tadeusz Słotwiński OFM Pamiętajcie o mnie,
23. Franciszek Antoni Marek Moje spotkania z Ojcem Świętym Janem Pawłem II.
Dwa ostatnie teksty zostały specjalnie, na moją prośbę, napisane na potrzeby tej publikacji. Ich autorzy (o. Tadeusz Słotwiński i prof. Franciszek Antoni Marek) kilkakrotnie, podczas swoich wykładów na inne tematy, mówili w DLP ’90 o Janie Pawle II. W tych tekstach zebrali wszystkie te wypowiedzi.
Wspomniałem już o tekście ks. prof. Bogusława Drożdża „Testament duchowy świętego Jana Pawła II”. Poprosiłem go o napisanie tego tekstu, gdyż doszedłem do wniosku, że dobrze byłoby w końcowej części książki zastanowić się nad pytaniami: jaki testament pozostawił nam Papież-Polak i co możemy uczynić z jego dziełem. Ksiądz Profesor zgodził się, a odpowiadając na te pytania zauważył m.in., że: „Można zaprosić Papieża do modlitwy wstawienniczej, można także go prosić, aby stale nam patronował. Godzi się jednak, aby jego pozostawione dzieło systematycznie poznawać: to historyczno-wydarzeniowe, jak i to opublikowane”. Tekst ten stanowi zatem doskonały epilog do wykładów zamieszczonych w książce.
Warto też dodać, że w końcowej części książki znajdują się noty o autorach tekstów w niej zamieszczonych. Dodam, że już po skierowaniu książki do wydawnictwa został wygłoszony w Duszpasterstwie kolejny wykład o Janie Pawle II pt. „Jana Pawła II lekcja o Polsce i Europie”. Wygłosił go – podczas konferencji z okazji jubileuszu dwudziestopięciolecia DLP ’90 (18.04.2015 r.) – europoseł prof. Kazimierz Michał Ujazdowski.
W Duszpasterstwie pamięć o Janie Pawle II wyrażaliśmy nie tylko w formie wykładów. Pamiętaliśmy o nim również w intencjach, odprawianych przed wykładami, Mszy świętych, których było dwadzieścia dwie. Podczas 12 Mszy św. – odprawionych przed śmiercią Papieża – modliliśmy się m.in. o jego wizytę w Legnicy i jej bogate owoce duchowe, a potem dziękowaliśmy za nią i prosiliśmy o wprowadzenie w nasze życie codzienne przesłania przekazanego podczas niej. Modliliśmy się także za niego z okazji niektórych rocznic jego urodzin oraz w związku z kolejnymi pielgrzymkami do Ojczyzny. Dziękowaliśmy mu za dar „Katechizmu Kościoła Katolickiego” i prosiliśmy o otwarcie dla niego bram Rosji, do której tak bardzo pragnął się udać. Po śmierci dziękowaliśmy za jego pontyfikat i prosiliśmy o rychłą beatyfikację, a później o kanonizację i wreszcie dziękowaliśmy za wyniesienie go na ołtarze.
Warto także zauważyć, że mieliśmy swój udział w staraniach o przyjazd Jana Pawła II do Legnicy. To z naszej inicjatywy pierwszy, niekomunistyczny Wojewoda Legnicki Andrzej Glapiński wystosował w 1990 r. zaproszenie w tej sprawie do papieża. Wysłanie zaproszenia poprzedziło spotkanie, w sierpniu 1990 r., u ks. kard. Henryka Gulbinowicza – Metropolity Wrocławskiego, z udziałem: księży Władysława Bochnaka i Władysława Jóźkowa, Wojewody Legnickiego, Prezydenta Legnicy oraz przedstawicieli Duszpasterstwa Adama Jaworskiego i moim. W tej sprawie byliśmy także (przedstawiciele Duszpasterstwa), w październiku 1990 r., u ówczesnego Ordynariusza Diecezji Gorzowskiej ks. abp. Józefa Michalika. Powiedział nam on wówczas: „Nie wiem, czy podczas najbliższej pielgrzymki Ojciec Święty przyjedzie do Legnicy, ale być może podczas następnej odwiedzi i Legnicę, i Gorzów”. Te słowa okazały się prorocze, bo w 1997 r. papież tego samego dnia (2 czerwca) odwiedził oba te miasta.
Wreszcie wypada dodać, że Janowi Pawłowi II zadedykowaliśmy wydaną w 1997 r. przez nas – z inicjatywy Pana Zygmunta Urbana, jednego z założycieli Duszpasterstwa – książkę ks. Władysława Piwowarskiego „ABC Katolickiej Nauki Społecznej” (cz. 1). Treść dedykacji była następująca: „Umiłowanemu Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II – Wielkiemu Rodakowi w dwudziestą rocznicę niezwykłego pontyfikatu”.
Mówiąc o Janie Pawle II i wspominając go w modlitwach zawsze pamiętaliśmy o jego prośbie: „Proszę was bracia i siostry, pamiętajcie o mnie w modlitwie teraz i po śmierci mojej”. O tę pamięć prosił on nas – Polaków – wielokrotnie. Po raz pierwszy już na początku pontyfikatu, podczas pierwszej audiencji dla Polaków (24.10.1978 r.). O pamięci wobec niego pięknie mówił niedawno papież Franciszek: „Zachowajcie w pamięci jego nauczanie, bądźcie wierni Bogu i Ojczyźnie” (11.03.2015 r.). W Duszpasterstwie zawsze będziemy starali się pamiętać o tych prośbach papieży, będziemy chcieli czerpać z wielkiego nauczania naszego Papieża.
Pamiętajmy również o prośbie Benedykta XVI, skierowanej do Jana Pawła II dnia 1 maja 2011 r.: Błogosławiony jesteś, umiłowany Papieżu Janie Pawle II, ponieważ uwierzyłeś. Prosimy, byś nadal umacniał z nieba wiarę ludu Bożego. Dodam, że trzy powyższe wypowiedzi papieży (Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka) umieściłem na tylnej stronie okładki.
[i]Mam nadzieję, że tą krótką opowieścią o książce „Święty Jan Paweł II pośród nas” zachęciłem Państwa do sięgnięcia po nią. A będzie to można uczynić zaraz po spotkaniu.
Dziękuję za uwagę.
■ Stanisław Andrzej Potycz - wystąpienie wygłoszone podczas 25. sesji naukowej pt. „W myśli i czynie Świętego Jana Pawła II”, która odbyła się 2 czerwca 2015 r. w Bibliotece im. Jana Pawła II Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej.
