Prezentacja książki "Rozjaśnić serca"
Przewodniczącego Kapituły Duszpasterstwa Ludzi Pracy ’90 w Legnicy z okazji prezentacji książki "Rozjaśnić serca", poświęconej 15-letniej działalności Duszpasterstwa.
Ekscelencjo, Ojcze Prowincjale!
Ojcze Tadeuszu! Ojcze Gwardianie!
Szanowni Państwo!
Książka „Rozjaśnić serca” ukazuje się dzięki inspiracji kilku moich przyjaciół, w szczególności p. Adama Maksymowicza. W związku z przypadającą w kwietniu 2005 r. piętnastą rocznicą powstania Duszpasterstwa Ludzi Pracy ’90 w Legnicy, zachęcili mnie oni do przejrzenia, uporządkowania i opublikowania zgromadzonych materiałów, związanych z dotychczasową działalnością Duszpasterstwa. Gdy uległem ich namowom i wyciągnąłem ze schowka wszystkie materiały, okazało się, że jest ich bardzo dużo. Należało zatem nie tylko przejrzeć je, ale także posegregować i wyselekcjonować to, co do publikacji może się nadawać. Potem pomyślałem, że przygotowaną publikację należałoby wzbogacić o teksty specjalnie napisane przez osoby, które są w sposób szczególny związane z Duszpasterstwem. Zwróciłem się wówczas o podzielenie się swoimi refleksjami na temat działalności Duszpasterstwa do ks. infułata Władysława Bochnaka – opiekuna Duszpasterstwa, do wszystkich kolejnych, urzędujących w latach 1990-2005, prowincjałów franciszkańskich Prowincji Św. Jadwigi we Wrocławiu (działamy przecież przy legnickim klasztorze tej Prowincji, przy ogromnym wsparciu każdego kolejnego prowincjała), do o. Seweryna Masarczyka OFM - gwardiana tego klasztoru oraz do osób świeckich: Adama Jaworskiego - pierwszego przewodniczącego Kapituły Duszpasterstwa i Stanisława Obertańca - dyrektora Radia Plus Legnica, oddanego przyjaciela Duszpasterstwa, przy czym o. Wacława Chomika OFM, aktualnego prowincjała, a dokładnie ministra prowincjalnego, poprosiłem, aby jego refleksje miały charakter Słowa wprowadzającego do publikacji. Wszyscy chętnie przyjęli propozycję, za co jestem im ogromnie wdzięczny.
Celowym wydaje się być wyjaśnienie zasad doboru i układu zamieszczonych tekstów. Zasadniczą część książki otwiera rozdział I, zawierający mój referat przygotowany na uroczystość piętnastolecia Duszpasterstwa, przedstawiający cele i historię naszej wspólnoty.
W rozdziale II umieszczone zostały refleksje ww. osób, uzupełnione listem pani senator Doroty Czudowskiej, skierowanym do Duszpasterstwa z okazji 10. rocznicy jego powstania. Materiały te stanowią cenny przyczynek do przybliżenia początków naszej działalności i ugruntowanego latami doświadczeń sposobu działania.
Rozdział III zawiera obszerny wybór materiału o Duszpasterstwie, który ukazał się w mediach (Radio Legnica, Wrocławska Gazeta Polska i Niedziela). Materiał ten – przybliżający tematykę i atmosferę wielu spotkań - został uszeregowany według autorów i, w miarę możliwości, chronologicznie. Warto zasygnalizować, że o naszej działalności pisali też w Gościu Niedzielnym, Naszym Dzienniku, Słowie Polskim – Gazecie Wrocławskiej, Myśli Polskiej i Panoramie Legnickiej.
Największy problem z wyborem materiału dotyczył rozdziału IV, zatytułowanego „Wybrane wykłady”. Wykładów wygłoszonych w Duszpasterstwie i przedłożonych przez ich autorów (w formie pisemnej) lub nagranych przez nas zachowało się znacznie więcej niż możliwość prezentacji w książce.
Ze względu na miejsce spotkań (w klasztorze zakonu braci mniejszych) postanowiliśmy od początku przyswajać sobie tematykę duchowości franciszkańskiej. Najlepiej można było to uczynić przez przybliżenie postaci świętych franciszkańskich. Z tego zakresu było kilka wykładów, które wygłosił lubiany i ceniony przez nas o. Tadeusz Słotwiński OFM, doktor teologii z zakresu duchowości franciszkańskiej, najczęściej zapraszany do Duszpasterstwa prelegent. Fragmenty trzech z nich - o św. Franciszku z Asyżu, św. Klarze z Asyżu i św. Antonim z Padwy - znalazły się w prezentowanej publikacji.
Także duchowości poświęcony był wykład Zdzisława Nowickiego, znawcy problematyki rosyjskiej. Przedstawił on temat: „Strastotierpcy – rzecz o początkach ruskiej duchowości”. W początkowej części tego wykładu, przedstawionego w pięknej, literackiej formie, autor - powołując się na profesora Konrada Górskiego - stwierdził, że „duchowość narodu, to jego święci”. Idąc tym tropem można by stwierdzić, że wykład przybliża nam wyobrażenie o duchowości wielkiego narodu rosyjskiego.
W tym rozdziale znalazły się także wykłady związane z osobą i nauczaniem Wielkiego Polaka, Papieża Jana Pawła II. Jego sylwetkę przybliżył nam – przez pryzmat swoich licznych z nim spotkań – ks. Henryk Kietliński, wieloletni wyższy przełożony Pallotynów. Po raz pierwszy spotkał się on z ks. Karolem Wojtyłą w 1958 r., a po raz ostatni rozmawiał z Ojcem Świętym w styczniu 2005 r. Dalej umieszczone zostały dwa wykłady o. Wacława Chomika OFM, osoby wyjątkowo oddanej naszej wspólnocie. Pierwszy mówi o „Etosie pracy’’. Był on przedstawiony w wersji skróconej podczas uroczystości piętnastolecia Duszpasterstwa. Teraz publikujemy jego pełny tekst. Autor nawiązuje w nim do tematu homilii Ojca Świętego, wygłoszonej podczas jego historycznej wizyty w Legnicy w 1997 r. Drugi ujmuje „25 lat pontyfikatu Jana Pawła II w tłumie ludzi kalekich”. Ten wykład został w sposób szczególny doceniony przez ks. bp. Stefana Regmunta (o czym piszę w rozdziale I). Warto jeszcze dopowiedzieć, że w czasie naszych celebracji liturgicznych Janowi Pawłowi II ofiarowaliśmy wiele intencji mszalnych.
Znaczna część wykładów dotyczyła polityki. Nie mogło być inaczej, skoro działamy w czasach, w których zainteresowanie polityką znacznie wzrosło, a intencją Duszpasterstwa jest wspieranie kierunku przemian wynikającego z założeń Solidarności i społecznej nauki Kościoła. Zresztą wśród naszych słuchaczy były osoby związane bezpośrednio z polityką: parlamentarzyści, Wojewoda Legnicki, Marszałek Sejmiku Województwa Legnickiego, prezydenci m. Legnicy, burmistrzowie miast, radni. Wydaje się słuszne zauważyć, że niektórzy spośród uczestników naszych spotkań zostali senatorami RP: Stanisław Obertaniec (1989-1991), Paweł Juros (1991-1993) i Dorota Czudowska (1997-2001), a posłami RP: Zbigniew Mackiewicz (1989-1991), Halina Szustak (2001-2005) i Piotr Ślusarczyk (od 2005). Warto też dodać, że zaproszenie do wygłoszenia wykładu w Duszpastertstwie przyjmowały osoby tak znaczące w polskiej polityce, jak: Artur Górski, Bogusław Kowalski, Maciej Giertych, Wiesław Walendziak, Zdzisław Nowicki, Krystyna Czuba, Kazimierz Michał Ujazdowski, Aldona Kamela-Sowińska, Marek Jurek, Jarosław Sellin czy Konrad Szymański (wymienieni wg kolejności wygłoszonego wykładu). Zauważyć także trzeba, że doskonałymi wykładami o tematyce politycznej zaowocowała nasza współpraca ze środowiskiem skupionym wokół czasopisma „Stańczyk”, propagującym od 18. lat w sposób wyrazisty konserwatywny styl myślenia o polityce. Gościli u nas jego redaktor naczelny Tomasz Gabiś oraz współpracujący z nim Artur Ławniczak, Andrzej Maśnica i Aleksander Popiel. Wielka szkoda, że w 2004 r. ukazał się pożegnalny numer tego pisma.
Z powyższych racji w jubileuszowej książce prezentujemy dwa wykłady o tematyce politycznej. Pierwszy - ks. prof. dr. hab. Helmuta Jurosa. Jego pogłębione rozważania z 2000r. – przedstawione na przykładzie zapisów Karty Podstawowych Praw UE – dotyczą próby odrzucenia przez wielu polityków europejskich porządku wartości związanego z Bogiem. Są one nadal aktualne, gdyż tekst Traktatu Konstytucyjnego dla Europy z 2004r. również nie zawiera żadnego odniesienia do chrześcijańskich korzeni naszego kontynentu. Drugi tekst jest autorstwa Marka Jurka, obecnego Marszałka Sejmu RP. Uzyskałem zgodę p. Marszałka na publikację wykładu. Tekst wykładu został spisany z taśmy magnetofonowej przez p. Alinę Jurczak, której za to gorąco dziękuję. Po nieznacznych poprawkach tego mówionego wykładu i ujęciu go w akapity przesłałem go p. Marszałkowi. Zwrócił go z nieznacznymi zmianami. W swoim wystąpieniu przedstawił on stan, w jakim znajduje się III Rzeczpospolita Polska w 15 lat po upadku komunizmu. Wykazał potrzebę, a nawet więcej konieczność naprawy państwa, a właściwie budowy IV Rzeczypospolitej. Ta myśl jest o tyle godna odnotowania, że polityk wypowiedział ją w marcu 2004 r., czyli półtora roku przed wygraniem wyborów parlamentarnych przez Prawo i Sprawiedliwość. Było to, jak wiemy, hasło wyborcze tej partii.
Publikujemy też wykłady o tematyce historycznej. Józef Tomasz Juros, bratanek Pawła Jurosa(1928-1997), przedstawił historię swojej i swojego stryjka rodziny. Paweł był znanym i szanowanym w Legnicy lekarzem chirurgiem, senatorem RP i radnym, a jego postać wciąż pozostaje w naszej pamięci. Z uwagi na tego bliskiego nam i wspaniałego człowieka, przy jednoczesnym uwzględnieniu walorów tekstu i pasji jego autora w dotarciu do korzeni rodu Jurosów, uznałem ten wykład za zasługujący na umieszczenie w tym zbiorze. Z tematyką historyczną związany jest również wykład ojca profesora Franciszka Rosińskiego OFM, w którym przedstawił on faktyczny przebieg wydarzeń związanych z narodzeniem Chrystusa, unikając upiększającego wpływu wielowiekowej tradycji i legend. Jednocześnie przybliżył realia tamtych czasów.
Już tylko te wybrane wykłady pokazują, jak szeroki jest zakres działalności formacyjnej Duszpasterstwa. Pełniejszy jej obraz wynika z zamieszczonego w rozdziale V wykazu spotkań z datami, tytułami wykładów oraz informacjami przybliżającymi sylwetki prelegentów. Informacje o prelegentach zostały podane według stanu na dzień wygłoszenia wykładu. Warto zauważyć, że wielu z nich objęło później ważne stanowiska, np. Marszałka Sejmu (Marek Jurek), ambasadora RP (Zdzisław Nowicki, w Kazachstanie), Sekretarza Stanu (Jarosław Sellin, w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego), ponownie ministra (K.M. Ujazdowski - MKiDN), czy posła ( Bogusław Kowalski i Artur Górski, w 2005 r.; ten ostatni był 1. redaktorem naczelnym Naszego Dziennika i jest redaktorem naczelnym pisma Pro Fide Rege et Lege). Z osób duchownych należy wymienić w szczególności o. Wacława Chomika, który w listopadzie 2005 r. został wybrany na stanowisko Przewodniczącego Unii Europejskiej Franciszkanów.
Rozdział ten zawiera także wykaz 643 uczestników spotkań. Każdy z Państwa, kto wziął chociaż raz udział w naszym spotkaniu w okresie do końca 2005 r. i wpisał się na listę uczestników spotkań odnajdzie swoje imię i nazwisko w książce. Z zachowanej dokumentacji wynika, że w ciągu 15. lat w spotkaniach wzięło udział 5220 osób; niektórzy byli tylko na jednym spotkaniu, wielu na kilkudziesięciu, a rekordziści nawet na ponad stu. Faktycznie jednak liczba ta jest znacznie wyższa, jeżeli uwzględni się, że na prowadzone przez nas listy uczestnictwa nie wpisywali się wszyscy jego uczestnicy oraz, że brakuje sześciu list. Budującym jest fakt, że wzrasta liczba osób uczestniczących w spotkaniach, gdyż w okresie 1993 – 1995 wynosiła ona przeciętnie 23 na jedno spotkanie, w latach 1996 – 2000 już 35, a w latach 2001-2005 jeszcze więcej, bo 40; w czterech spotkaniach tegorocznych wzięło natomiast już udział 241 osób. Warto jeszcze dodać, że w spotkaniach brała udział podobna ilość kobiet i mężczyzn, z nieznaczną przewagą tych ostatnich.
Co do tytułu książki to pragnąłem, żeby nawiązywał on do św. Franciszka z Asyżu i do istoty duchowości franciszkańskiej. Inspiracją do sprecyzowania tytułu „Rozjaśnić serca” była modlitwa Świętego asyskiego, zacytowana przez o. Wacława Chomika OFM w wywiadzie udzielonym Radiu Legnica (rozdział III), w której Święty prosi Pana Boga: „Najwyższy i chwalebny Boże, rozjaśnij ciemności mego serca...”. Duszpasterstwo Ludzi Pracy ’90, rozwijające się we franciszkańskiej kaplicy przy figurce świętego stygmatyka, zmierza do przejrzystości każdego naszego serca, rozjaśnienia serca słuchaczy, a potem także rozumu. Tytuł książki, w nurcie duchowości franciszkańskiej, oddaje w pełni istotę naszej działalności. Mam zatem nadzieję, że jubileuszowa lektura przyniesienie Czytelnikowi nie tylko satysfakcję, ale rozjaśni serce i wzbogaci umysł.
Pragnę też dodać, że w aneksie do książki znajdują się kolorowe zdjęcia. Dokonując ich wyboru starałem się przedstawić przebieg dnia, w którym odbywa się spotkanie, poczynając od przyjazdu gościa-wykładowcy aż do pożegnania go.
Przystępując do pracy nad publikacją nie spodziewałem się, że będzie to zadanie tak czasochłonne i żmudne, jakim się okazało. Dlatego jestem ogromnie wdzięczny wszystkim, którzy udzielili mi pomocy i wsparcia. Szczególnie dziękuję pani Marii Przystasz i Izabeli Wańkowicz, o. Wacławowi Stanisławowi Chomikowi OFM i panu Adamowi Maksymowiczowi oraz mojej rodzinie. Dziękuję również o. Joachimowi Dyrszlagowi OFM, franciszkaninowi z Góry św. Anny, za bezpłatne zaprojektowanie pięknej okładki książki. Trzeba tutaj dodać, że pomysł na okładkę był efektem myśli kilku osób, w tym o. Wacława.
Przede wszystkim jednak chcę jak najserdeczniej podziękować sponsorom wydania książki, czyli Fundacji Pawła Jurosa (4.000,00 zł) i Stowarzyszeniu Związek Dolnośląski (1.000,00 zł). Na nic bowiem zdałyby się wszelkie wysiłki, gdyby nie było środków finansowych na zrealizowanie zamierzonego dzieła. Podziękowania składam na ręce p. senator Doroty Czudowskiej – Prezesa Zarządu Fundacji i p. senatora Stanisława Obertańca – Zastępcy Prezesa Zarządu Fundacji oraz p. Adama Maksymowicza – Prezesa Zarządu Stowarzyszenia.
Przepraszam jednocześnie za błędy, które są w książce, których – mimo tylko wyrywkowego przejrzenia książki, po odebraniu jej przed kilkoma dniami od wydawcy – zauważyłem kilka. Najgorsze, że są to błędy, których nie było w egzemplarzu otrzymanym przeze mnie po dokonaniu korekty. Zadziałał zapewne chochlik drukarski.
Pierwsze egzemplarze książki pragnę wręczyć naszym dzisiejszym gościom: o. Wacławowi i o. Tadeuszowi oraz o. Sewerynowi – Gwardianowi tego Klasztoru.
Zachęcam Państwa do nabycia książki. Dziękuję za uwagę. Szczęść Boże.
Stanisław Andrzej Potycz