O dojrzałości religijnej
Gościem pierwszego powakacyjnego spotkania Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90 w Legnicy byt biskup pomocniczy diecezji legnickiej Stefan Regmunt. Podczas Mszy św. Ksiądz Biskup wygłosił również homilię. Po Eucharystii rozpoczął się wykład zatytułowany: „Religijność i moralność w aspekcie psychologicznym". Psychologia zajmuje się człowiekiem w innym aspekcie niż medycyna. Zajmuje się jego zachowaniami, przeżyciami i kontaktami z innymi ludźmi. Przedmiotem jej zainteresowań jest to, co dzieje się wewnątrz człowieka oraz wpływ świata zewnętrznego na jego zachowanie. Religijność zaś to subiektywne i osobiste ustosunkowanie się człowieka do Boga.
![[image]](strony/publikacje/images/image19.jpg)
Dojrzałość religijna
Moralność natomiast to rozumny i wolny wybór zasad i norm niesprzecznych z dobrem innych ludzi, a także życie zgodne z nimi. Na straży wymiaru moralnego stoi sumienie, według którego oceniamy to, co czynimy, czy jest to dobre, czy złe. Potrzeba religijności ujawnia się u wszystkich ludzi. Znane są przypadki nagłych olśnień, nawróceń, przylgnięcia do Boga. Potwierdza to fakt, że zjawisko religijne dokonuje się nie tylko za sprawą człowieka, ale również z inicjatywy Boga. Człowiek, przychodząc na świat, nie posiada dojrzałej religijności, ale nosi w sobie wszystkie elementy, aby tę dojrzałość móc wykształcić w kolejnych etapach swojego rozwoju.
Dorastanie człowieka
Pierwszy etap to dzieciństwo. W okresie tym dominuje religijność oparta na naśladownictwie osób z autorytetem. Tu ujawnia się konkretna rola domu rodzinnego i jego poszczególnych postaci. Dziecko buduje obraz Pana Boga w kontekście najbliższych mu osób, np. na wzór ojca. Okres dorastania i młodości, to czas kwestionowania wszystkiego, co poprzednio młody człowiek poznał. Poszukuje on wtedy autonomicznej religijności. Chce sam dochodzić do prawd wiary i ich akceptacji przy jednoczesnym zaniku praktyk religijnych. Jego religijność cechuje czasem brak konsekwencji i nieustanne poszukiwanie. Zdolność myślenia abstrakcyjnego daje młodemu człowiekowi możliwość właściwej oceny, sądów i wyborów. To one decydują o ponownym, ale już własnym wyborze Boga i sposobu postępowania. Religijność ta będzie domagała się nieustannego pogłębiania prawd i nauki i postępowania religijnego, aby osiągnęła znamiona religijności dojrzałej. Dorosłość i starość to punkt docelowy religijności. Miłość Boga i spotykanie się z nim dla niego samego, to najwyższe uzasadnienie dojrzałej wiary. Następnym warunkiem dojrzałej wiary jest właściwy obraz Boga, który nie może być kimś na podobieństwo ludzi. Ten właściwy i prawdziwy pokazany jest na kartach Ewangelii! Trzecim elementem jest umiejętność odróżniania tego, co ważne od rzeczy marginalnych. Tego, co jest istotne od tego, co przypadkowe. Kolejnym wyróżnikiem jest umiejętność przezwyciężania kryzysu, jego odczytywania jako programu, który jest przede mną. Ostatnim warunkiem jest autentyczność przekonań religijnych, która wyraża się w wyborach wynikających z osobistych poszukiwań i wyboru Boga jako najwyższej wartości przeze mnie odkrytej. Do tego należy dodać jeszcze cztery kolejne wyróżniki: dogmatyczny element wiary, czyli przyjęcie pełnego zestawu prawd Objawienia, a nie tylko tego, co mi najbardziej odpowiada; drugi tu kult Boga wspólnotowy i prywatny; trzecie to wymiar moralny - zachowywać zasady kodeksu etycznego w praktyce; czwarty to instytucjonalny - człowiek dojrzały przynależy do wspólnoty (parafii), za którą czuje się odpowiedzialny i bierze udział w jej życiu.
Wychowanie moralne
Dojrzałość religijna wymaga dojrzałej moralności. Zakłada ona rozumny i wolny wybór określonych zasad i norm etycznych. Normy te odkrywamy w sumieniu, poznajemy w Objawieniu i w nauczaniu Apostołów. Drogą wiodącą do dojrzałych zachowań jest wychowanie moralne. Ten, który wychowuje, musi uwzględniać zasady psychologiczne. Na przykład dziecko nie ma ukształtowanego systemu etycznego, uczy się go na drodze wychowania. Młody człowiek całkiem inaczej reaguje - czasem nawet na zwyczajne wydarzenie - aniżeli dorosły. Szczególne miejsce w procesie wychowania zajmuje dyscyplina i związany z nią system kar i nagród. Droga ku dojrzałemu postępowaniu moralnemu wiedzie etapami: na pierwszym z nich człowiek dokonuje wyborów ze względu na uniknięcie kary, na drugim pragnie nagrody. Najwyższy stopień dojrzałości moralnej to autonomia decyzji związanych z wyborem norm i zasad.
■ Adam Maksymowicz - NIEDZIELA nr 43 (686) z 22.10.2006
