Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90

Świątynia na Dobrym Polu

   Kolejny spotkanie Duszpasterstwa Ludzi Pracy ’90 odbyło się 11 października 2013 r. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Jadwigi Śląskiej w Legnickim Polu. Podczas spotkania Andrzej Niedzielenko – Dyrektor Muzeum Miedzi w Legnicy wygłosił wykład pt. „Legnickie Pole – centrum pamięci o Henryku Pobożnym”.

   Przed wykładem odprawiona została Msza św. w intencji beatyfikacji księcia Henryka II Pobożnego i jego małżonki księżnej Anny. Koncelebrowali ją ks. Włodzimierz Gucwa – miejscowy proboszcz i o. Damian Stachowicz – przełożony Domu Zakonnego w Legnicy Franciszkanów Prowincji św. Jadwigi, w którym zwykle odbywają się spotkania Duszpasterstwa Ludzi Pracy ’90. Na zakończenie Mszy św. jej uczestnicy odmówili „Modlitwę o potrzebne łaski za przyczyną Henryka Pobożnego i księżnej Anny”.

   Prelegent rozpoczął swoje wystąpienie od przedstawienia historii pielęgnowania pamięci o Henryku Pobożnym, w szczególności przez jego małżonkę księżną Annę Śląską i jego rodzinę. Opowiadał też o kościele, w którym odbywał się wykład. Prelegent już od dawna interesuje się Henrykiem Pobożnym i Bitwą pod Legnicą. To z jego inicjatywy powstała monografia prof. Przemysława Wiszewskiego pt. „Henryk II Pobożny. Biografia polityczna” wydana przez Muzeum Miedzi w 2011 r. A wiele lat wcześniej A. Niedzielenko napisał artykuł pt. „Zaczęło się od miniatur…”, opublikowany przez Towarzystw Przyjaciół Nauk w Legnicy z okazji 734. rocznicy Bitwy pod Legnicą w jednodniówce „Ziemia Legnicka”. W artykule zauważył, że bitwa ta znalazła swoje odbicie w sztuce, w tym w dziełach malarskich. Spośród tych ostatnich wymienił najważniejsze i najciekawsze, zaliczając do nich dzieła znajdujące się w kościele, w którym miało miejsce jego wystąpienie. Tak pisał o nich:

   „Do najbardziej monumentalnych przedstawień wypadków na Dobrym Polu należy z pewnością zaliczyć jeszcze dwa dzieła malarskie znajdujące się w kościele pw. Św. Jadwigi w Legnickim Polu. Kościół ten, wraz z przyległym doń dawnym klasztorem benedyktynów stanowi jeden z najwspanialszych zabytków Śląska, w którym architektura, rzeźba i malarstwo podporządkowane wspólnej idei kontrreformacji, tworzą jednorodną całość. Budowę kościoła rozpoczęto w 1727 roku, a w 1733 roku ukończono malowidła pokrywające sklepienia.

   Obraz w ołtarzu głównym przedstawia centralnie umieszczoną patronkę kościoła - św. Jadwigę na pobojowisku w momencie odnalezienia zwłok ks. Henryka. Matka nie opłakuje śmierci syna, lecz wznosi swój wzrok ku niebu. W ujęciu tym śmierć Henryka nabiera charakteru męczeństwa i staje się niejako ofiarą złożoną przez Jadwigę na ołtarzu wiary. Twórcą obrazu namalowanego w 1728 r. jest Franciszek de Backer z Antwerpii.

   Na sklepieniu, nad chórem muzycznym, znajduje się wspaniała polichromia, korespondująca treściowo z usytuowanym naprzeciwko obrazem ołtarzowym. I tym razem mamy scenę odnalezienia bezgłowego ciała Henryka Pobożnego, które św. Jadwiga, jak głosi legenda, rozpoznała po sześciu palcach u jednej ze stóp. Autor tego ogromnego malowidła Kosma Damian Asam (1686-1739) wykazał tutaj znakomite opanowanie narracji, iluzjonistycznego przedstawienia architektury i posługiwania się tłumem drobnych stosunkowo figur. Na drugim planie umieścił wątek retrospektywny wobec planu pierwszego ze sceną bitewną, ukazującą głowę księcia zatkniętą na włóczni i użycie przez Tatarów ziejącej dymem i ogniem smoczej paszczy. Natomiast plan pierwszy został dodatkowo rozszerzony o fikcyjną scenę, ale jakże ważną w tym miejscu. Mianowicie św. Jadwiga wręcza na pobojowisku benedyktynom relikwie dla nowo fundowanego tutaj kościoła”.

   We wspomnianym artykule jego autor pisał także o witrażach Stanisława Wyspiańskiego zaprojektowanych do Katedry Wawelskiej. Artysta miał zamysł stworzenia cyklu witraży przedstawiających postacie z historii Polski. Wykończył jednak tylko trzy: Kazimierza Wielkiego, św. Stanisława Biskupa i Henryka Pobożnego. Ten ostatni przedstawia Henryka w chwili, gdy otrzymuje śmiertelną ranę. Dyrektor mówiąc podczas wykładu o tym witrażu poinformował słuchaczy, że chciałby, aby znalazł się on w Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu. Ten witraż – stanowiący realizację projektu Stanisława Wyspiańskiego, jednego z najwybitniejszych polskich artystów, który przyczynił się do utrwalenia pamięci o księciu w dziełach literackich i sztukach plastycznych – jest już gotowy i czeka w Krakowie na sprowadzenie do Legnickiego Pola. Zamiar jest taki, aby został on umieszczony w muzeum po zakończeniu remontu, po przystosowaniu do tego odpowiedniego pomieszczenia. Będzie to – według prelegenta – dodatkowy element wzmacniający pamięć o Henryku Pobożnym, podnoszący rangę Legnickiego Pola i mający służyć kultywowaniu pamięci o bohaterskim księciu. Należy dodać, że w 2007 r. w Krakowie przy pl. Wszystkich Świętych oddano do użytku Pawilon Wyspiańskie¬go, w którego ścianę frontową wkomponowano trzy wyżej wymienione witraże.

   Kończąc wykład Andrzej Niedzielenko powiedział, że Legnickie Pole jest miejscem najbardziej związanym z księciem Henrykiem Pobożnym, z pamięcią o nim. Pamięć ta ciągle odżywa, bo pojawiają się nowe działania, takie jak np. inicjatywa Duszpasterstwa Ludzi Pracy ’90 wyniesienia księcia na ołtarze.

■ Stanisław Andrzej Potycz

Więcej o Sanktuarium w Legnickim Polu:
http://www.bp.ecclesia.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=247:legnickie-pole&catid=18:sanktuaria-polskie&Itemid=35 (artykuł Joanny Jarmusiewicz)
http://www.diecezja.legnica.pl/legnickie-pole (artykuł ks. Stanisława Szupieńko)

(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl