Obraz Kazimierza Sichulskiego „Bitwa pod Legnicą”
Kazimierz Sichulski (1879-1943) pochodzący ze Lwowa malarz postimpresjonistyczny był absolwentem ASP w Krakowie, gdzie kształcił się m. in. pod kier. Wyspiańskiego, Mehoffera, Fałata i Wyczółkowskiego. Po ukończeniu ASP studiował w Wiedniu, Niemczech i we Włoszech. Od 1908 żył i tworzył, aż do śmierci, w swoim rodzinnym mieście. Obok malarstwa zajmował się także projektowaniem witraży, gobelinów. W swoich obrazach podejmował różną tematykę. Tworzył cykle obrazów z życia Hucułów, studia kwiatów, główek kobiecych, portretów, a także wzorem swoich mistrzów uprawiał malarstwo historyczne. Ostatnią wielką kompozycją historyczną, którą stworzył, była namalowana w 1936, a dokończona w 1939 Bitwa pod Legnicą.
W połowie 1959 w Jeleniej Górze, gdzie zamieszkała po wojnie siostra malarza Krystyna z Sichulskich Bialikiewiczowa, zorganizowano z ocalałej rodzinnej kolekcji wystawę retrospektywną dzieł lwowskiego twórcy. Znalazł się na niej także, po raz pierwszy eksponowany po wojnie, monumentalny obraz Bitwa pod Legnicą (o rozmiarach 190x355 cm), który – co zrozumiałe – zainteresował 1egniczan, a zwłaszcza prezesa TPN Tadeusza Gumińskiego.
Niewiele upłynęło czasu, gdy w ramach zbliżających się obchodów 15. rocznicy wyzwolenia Legnicy i inauguracji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego Zarząd TPN wraz z kierownikiem MDK Stanisławem Skowronem zaprezentował dorobek Sichulskiego legniczanom. Wystawa była czynna od 14 do 27.02.1960 w siedzibie MDK, a złożyły się na nią 23 obrazy malarza, powstałe głównie w ostatnim okresie Jego twórczości, oraz 17 szkiców ołówkiem (portretów i karykatur). Uwagę zwiedzających legniczan, a było ich ponad 6 tys., przykuwała przede wszystkim monumentalna, batalistyczna scena, zwłaszcza że prelegenci z ramienia TPN (T. Gumiński, J. Minkiewicz, Cz. Kowalak, L Pressler) oglądanie i poznawanie dzieła poprzedzali wprowadzeniem omawiającym okoliczności i przebieg bitwy z 1241 pod Legnicą. Następnie organizatorzy wpływy z biletów (20 tys. zł.) przeznaczyli na zakup wspomnianego obrazu, który następnie był wielokrotnie w mieście eksponowany. Po raz pierwszy było to 4.04.1961, gdy TPN zorganizowało w MDK sesję popularno-naukową z okazji 720 rocznicy bitwy pod Legnicą oraz pierwszą po wojnie wystawę historyczną na ten temat. Obraz Sichulskiego stanowił punkt centralny, a ekspozycję zwiedziło 4 tys. osób.
W lipcu 1962 w związku z rozpoczęciem w Legnicy organizacji Muzeum Regionalnego TPN przekazało nowej placówce zabytki znajdujące się w jego posiadaniu: meble, militaria, numizmatykę, grafiki, druki historyczne oraz w formie depozytu obraz K. Sichulskiego. W latach 70. obraz będący własnością TPN zdobił największą salę wykładową w legnickim Zamku.
W czerwcu 1983 był eksponowany w OMM na wystawie Odsiecz Wiedeńska i inne sławne bitwy w malarstwie Kazimierza Sichulskiego, a w maju 1986 wraz z dziełami J. Matejki, F. Pautscha, G. Utingera na największej poświęconej wydarzeniom 1241 wystawie pt. Gorze szą nam stało. Od 10.04.1991 obraz Sichulskiego stanowi centralny akcent stałej ekspozycji w legnickim Muzeum Miedzi pt. Bitwa pod Legnicą w sztukach plastycznych.
W 2004 Zarząd TPN zmuszony sądowymi nakazami do uregulowania zaległości czynszowych na rzecz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków postanowił sprzedać posiadany obraz Sichulskiego. Na szczęście nie straciła na tym jako miasto Legnica, bo przyszłemu nabywcy postawiono warunek, że dzieło Sichulskiego powinno nadal jako depozyt być eksponowane w Muzeum Miedzi. Do nabycia dzieła za 40 tys. zł i spełnienia tego warunku udało się namówić Fundację KGHM.
Zob.: T. GUMIŃSKJ: „Bitwa pod Legnicą" na wystawie w Jeleniej Górze. WL 1959, nr 40, s. 5; Katalog wystawy prac Kazimierza Sichulskiego. Legnica 14-27 lutego 1960. (składanka, druk form. A4); Wystawa prac K. Sichulskiego. WL 1960, nr 7, s. 5; Bitwa pod Legnicą w malarstwie współczesnym. WL 1961, nr 14, s. 4; G. HUMEŃCZUK: Gorze szą nam stalo! Katalog wystawy. OMM. Legnica 1988; Bitwa pod Legnicą w sztukach plastycznych 1353-1991. Legnica 1991; A. NIEDZIELENKO, Obchody 750 rocznicy bitwy pod Legnicą. SL, 23 (2002), s. 151-172.
■ (tr) – „Szkice Legnickie” nr XXX/2009
