Pomnik księcia Henryka Pobożnego

   Legnica, k. XIX w. (projekt)

   Książę Henryk II, syn Henryka Brodatego i świętej Jadwigi, władca Śląska, poległ 9 kwietnia 1241 r. pod Legnicą, w walce z Mongołami. Za zasługi w obronie chrześcijaństwa i krzewienia życia religijnego na Śląsku, obdarzony został przydomkiem Pobożny. Uznany za bohatera bitwy legnickiej, wielu dzieł historycznych, literackich i plastycznych, upamiętniony został jedynie, wzniesionym we Wrocławiu, w miejscu jego pochówku, pomnikiem nagrobnym. W Legnicy patronował ulicom i szkołom, jednak nie uczczono go wystawieniem pomnika.
   Idea taka istniała i zaowocowała w początkach lat dziewięćdziesiątych XIX wieku projektem pomnika przygotowanym przez Roberta Hanniga. Rzeźbiarz pochodził z Legnicy, gdzie urodził się w 1866 roku¹⁾ , wykształcenie artystyczne zdobył w Dreźnie, Berlinie i Paryżu. Specjalizował się w scenach rodzajowych i portretach. Był autorem pomników (m.in. Marcina Lutra w Brzegu,1909 r.) i fontann.²⁾ Dla rodzinnego miasta zaprojektował i zrealizował dwa obeliski upamiętniające, pierwszy F.W. Schuberta, drugi miejsce obozowania wojsk Fryderyka Wielkiego, a także pomnik generałów Hellwiga i Wedela.
   Księcia Henryka, przedstawił jako rycerza, siedzącego na koniu i trzymającego w prawej dłoni opuszczony miecz, zaś w lewej hełm typu garnczkowego.³⁾ W 1912 roku, gdy wzniesiono pomnik gen. Arnima, fundacja budowy pomnika Henryka Pobożnego posiadała kwotę zaledwie 216 marek, wówczas Arnold Zum Winkel ubolewał nad tym, iż pomnik najsłynniejszej z legnickich bitew nie powstanie.⁴⁾ Wykonany z gipsu model przechowywany był w zbiorach Muzeum Dolnośląskiego w Legnicy i pokazywany m.in. podczas dużej wystawy ikonografii bitwy legnickiej, przygotowanej z okazji obchodów 700 rocznicy bitwy.⁵⁾

Model pomnika Henryka Pobożnego, projekt Roberta Hanniga. Fot. z: "Liegnitzer Tageblatt", 19.X.1938 r.

   Wcześniej, bo w 1938 roku, dziennikarz "Liegnitzer Tageblatt" w związku ze zbliżającą się okrągłą rocznicą, wyraził nadzieję, iż "godny pomnik" księcia Henryka, stanie w Legnicy, "za jego historyczne zasługi i znaczenie jakie zdobył stawiając skuteczny opór Mongołom". Autor artykułu proponował aby koszty budowy monumentu poniosły wspólnie władze państwowe, prowincji i miasta, bowiem: "obowiązkiem wszystkich władz legnickich powinno teraz być wspieranie przy każdej okazji idei tego pomnika".⁶⁾
   O planowanej budowie pomnika Henryka II, donosiła także prasa o ponadregionalnym zasięgu. Pod uwagę brano projekt Hanniga lub też inny, nowszy.⁷⁾ 6 kwietnia 1941 roku, szef dolnośląskiej NSDAP, gauleiter Karl Hanke, podczas inauguracji obchodów 700-lecia bitwy z Mongołami zapowiedział wzniesienie w Legnickim Polu, zaraz po wojnie pomnika, który upamiętniać miał obok księcia Henryka i jego wojowników, także Fryderyka Wielkiego, Blüchera i Hindenburga. Deklaracja przyjęta została entuzjastycznymi oklaskami zgromadzonych.⁸⁾
   W tym samym czasie powstał projekt, podjęty przez prezydenta rejencji legnickiej , której siedziba mieściła się w zamku, budowy pomnika Henryka Pobożnego, przed dawną rezydencją książąt śląskich.⁹⁾
   Żaden z omówionych projektów nie został zrealizowany.

■ Grażyna Humeńczuk – „Legnickie pomniki przed II Wojną Światową”, ss. 16-17, wyd. Muzeum Miedzi w Legnicy 2000

1) Data śmierci artysty nie jest znana, działał do 1914 r., prawdopodobnie zmarł podczas I wojny światowej.
2) U. Thieme, F. Becker, op. cit., t.15, s. 594; R. Hahn, Der Derdestein zur Erinnerung an das Lager Friedrichs des Großen auf der Goldberger Höhe bei Liegnitz, Mitteluigen des Geschichts – und Altertums – Vereins zu Liegnitz, Heft 3, 1909-1910, s. 313.
3) Modele, różniące się postumentami, znane są z fotografii zamieszczonych w prasie, por.: „Liegnitzer Tageblatt”, 23/24.10.1937 r., nr 248,5. Beilege oraz „Liegnitzer Tageblatt”, 19.10.1938 r., nr 245, 1. Beilege.
4) A. Zum WinkeI, Zur Weihe des Arnim Denlemals in Liegnitz, w: „Liegnitzer Tageblatt”, 26.9.1912 r., nr 226, 3. Beilege.
5) Die Schlachi von Wahlstatt in der bildenden Kunst, Liegnitz, 1941.
6) Um das Denkmal für Herzog Heinricb II. Das Modell im Liegnitzer Museum, „Liegnitzer Tageblatt”, 19.10.1938 r., nr 245, l. Beilege.
7) "Ostdeutsche Bau-Zeitung", Heft 43, s. III, 27.10.1938 r.
8) „Liegnitzer Tageblatt”, 7.04.1941 r.
9) M.Weinert, Zweihundert Jahre untterm Preussenadler. Liegnitzer Denkmäler erzählen preußische und deutsche Geschischte, w: „Heimatkalender Stadt und Landkreis Liegnitz”, Liegnitz 1942, s. 67.

	Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90 w Legnicy
Aktualności \| Historia \| Spotkania \| Prelegenci \| Publikacje \| Kontakt
	Pomnik księcia Henryka Pobożnego Legnica, k. XIX w. (projekt) Książę Henryk II, syn Henryka Brodatego i świętej Jadwigi, władca Śląska, poległ 9 kwietnia 1241 r. pod Legnicą, w walce z Mongołami. Za zasługi w obronie chrześcijaństwa i krzewienia życia religijnego na Śląsku, obdarzony został przydomkiem Pobożny. Uznany za bohatera bitwy legnickiej, wielu dzieł historycznych, literackich i plastycznych, upamiętniony został jedynie, wzniesionym we Wrocławiu, w miejscu jego pochówku, pomnikiem nagrobnym. W Legnicy patronował ulicom i szkołom, jednak nie uczczono go wystawieniem pomnika. Idea taka istniała i zaowocowała w początkach lat dziewięćdziesiątych XIX wieku projektem pomnika przygotowanym przez Roberta Hanniga. Rzeźbiarz pochodził z Legnicy, gdzie urodził się w 1866 roku¹⁾ , wykształcenie artystyczne zdobył w Dreźnie, Berlinie i Paryżu. Specjalizował się w scenach rodzajowych i portretach. Był autorem pomników (m.in. Marcina Lutra w Brzegu,1909 r.) i fontann.²⁾ Dla rodzinnego miasta zaprojektował i zrealizował dwa obeliski upamiętniające, pierwszy F.W. Schuberta, drugi miejsce obozowania wojsk Fryderyka Wielkiego, a także pomnik generałów Hellwiga i Wedela. Księcia Henryka, przedstawił jako rycerza, siedzącego na koniu i trzymającego w prawej dłoni opuszczony miecz, zaś w lewej hełm typu garnczkowego.³⁾ W 1912 roku, gdy wzniesiono pomnik gen. Arnima, fundacja budowy pomnika Henryka Pobożnego posiadała kwotę zaledwie 216 marek, wówczas Arnold Zum Winkel ubolewał nad tym, iż pomnik najsłynniejszej z legnickich bitew nie powstanie.⁴⁾ Wykonany z gipsu model przechowywany był w zbiorach Muzeum Dolnośląskiego w Legnicy i pokazywany m.in. podczas dużej wystawy ikonografii bitwy legnickiej, przygotowanej z okazji obchodów 700 rocznicy bitwy.⁵⁾ Model pomnika Henryka Pobożnego, projekt Roberta Hanniga. Fot. z: "Liegnitzer Tageblatt", 19.X.1938 r. Wcześniej, bo w 1938 roku, dziennikarz "Liegnitzer Tageblatt" w związku ze zbliżającą się okrągłą rocznicą, wyraził nadzieję, iż "godny pomnik" księcia Henryka, stanie w Legnicy, "za jego historyczne zasługi i znaczenie jakie zdobył stawiając skuteczny opór Mongołom". Autor artykułu proponował aby koszty budowy monumentu poniosły wspólnie władze państwowe, prowincji i miasta, bowiem: "obowiązkiem wszystkich władz legnickich powinno teraz być wspieranie przy każdej okazji idei tego pomnika".⁶⁾ O planowanej budowie pomnika Henryka II, donosiła także prasa o ponadregionalnym zasięgu. Pod uwagę brano projekt Hanniga lub też inny, nowszy.⁷⁾ 6 kwietnia 1941 roku, szef dolnośląskiej NSDAP, gauleiter Karl Hanke, podczas inauguracji obchodów 700-lecia bitwy z Mongołami zapowiedział wzniesienie w Legnickim Polu, zaraz po wojnie pomnika, który upamiętniać miał obok księcia Henryka i jego wojowników, także Fryderyka Wielkiego, Blüchera i Hindenburga. Deklaracja przyjęta została entuzjastycznymi oklaskami zgromadzonych.⁸⁾ W tym samym czasie powstał projekt, podjęty przez prezydenta rejencji legnickiej , której siedziba mieściła się w zamku, budowy pomnika Henryka Pobożnego, przed dawną rezydencją książąt śląskich.⁹⁾ Żaden z omówionych projektów nie został zrealizowany. ■ Grażyna Humeńczuk – „Legnickie pomniki przed II Wojną Światową”, ss. 16-17, wyd. Muzeum Miedzi w Legnicy 2000 1) Data śmierci artysty nie jest znana, działał do 1914 r., prawdopodobnie zmarł podczas I wojny światowej. 2) U. Thieme, F. Becker, op. cit., t.15, s. 594; R. Hahn, Der Derdestein zur Erinnerung an das Lager Friedrichs des Großen auf der Goldberger Höhe bei Liegnitz, Mitteluigen des Geschichts – und Altertums – Vereins zu Liegnitz, Heft 3, 1909-1910, s. 313. 3) Modele, różniące się postumentami, znane są z fotografii zamieszczonych w prasie, por.: „Liegnitzer Tageblatt”, 23/24.10.1937 r., nr 248,5. Beilege oraz „Liegnitzer Tageblatt”, 19.10.1938 r., nr 245, 1. Beilege. 4) A. Zum WinkeI, Zur Weihe des Arnim Denlemals in Liegnitz, w: „Liegnitzer Tageblatt”, 26.9.1912 r., nr 226, 3. Beilege. 5) Die Schlachi von Wahlstatt in der bildenden Kunst, Liegnitz, 1941. 6) Um das Denkmal für Herzog Heinricb II. Das Modell im Liegnitzer Museum, „Liegnitzer Tageblatt”, 19.10.1938 r., nr 245, l. Beilege. 7) "Ostdeutsche Bau-Zeitung", Heft 43, s. III, 27.10.1938 r. 8) „Liegnitzer Tageblatt”, 7.04.1941 r. 9) M.Weinert, Zweihundert Jahre untterm Preussenadler. Liegnitzer Denkmäler erzählen preußische und deutsche Geschischte, w: „Heimatkalender Stadt und Landkreis Liegnitz”, Liegnitz 1942, s. 67.
(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl