Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90

Aktualność Prawd Polaków spod Znaku Rodła w XXI wieku

Wstęp
   Szerzej rozumiana „myśl zachodnia” stoi nieco na uboczu dzisiejszych zainteresowań historyków, publicystów, samorządowców czy polityków. Tymczasem polski interes narodowy powinien być ukierunkowany na pełne zagospodarowanie ziem polskich, które po konferencji poczdamskiej zostały przyznane państwu polskiemu. Zagospodarowanie także w wymiarze historycznym i edukacyjnym skierowane do Polaków, którzy powinni często odrabiać zadanie domowe związane z brakiem elementarnej wiedzy o przeszłości miejsca ich zamieszkiwania. W trakcie przygotowań do wystąpienia oparłem się na literaturze, która jest powszechnie dostępna i stanowi np. wyposażenie mojej domowej biblioteki. Mam tu na myśli przede wszystkim dzieła ukazujące się w minionym ustroju. Bardzo przydatne okazały się również źródła z lat 30-tych XX wieku, które kiedyś otrzymałem od zaprzyjaźnionych Rodłaków. Zwłaszcza numer „Polaka w Niemczech” z kwietnia 1938 roku jest nieocenioną skarbnicą materiałów związanych z Kongresem Berlińskim.



Związek Polaków w Niemczech (1922-1939)
   Od początku pracy organizacyjno-ideowej Związek Polaków w Niemczech działał w wielu kierunkach. Przede wszystkim wyszedł z pomysłem działań koordynacyjnych i objął opieką pozostałe działające już polskie podmioty. Rozpoczął działalność interwencyjną na rzecz pokrzywdzonej polskiej ludności zarówno u władz niemieckich jak i w instancjach międzynarodowych. Jego rola wiodąca stawała się z każdym dniem faktem i żadna ze stron nie kwestionowała pierwszeństwa Związku w polskim ruchu narodowym nad Odrą, Sprewą i Renem.
   Wielkim i pozytywnym osiągnięciem działaczy polskiego ruchu narodowego w Niemczech w 1922 roku, a także wizjonerską myślą jego twórców, było przyjęcie koncepcji powołania nowej organizacji nie w postaci federacji – w ramach istniejących dotychczas polskich stowarzyszeń (co byłoby symbolem jedności narodowej) – lecz utworzenie podmiotu zrzeszającego indywidualnych Polaków z aspiracjami organizacji naczelnej. Zastosowana w praktyce taka niezwykła struktura spowodowała, że Związek Polaków w Niemczech rzeczywiście został reprezentantem obywateli państwa niemieckiego narodowości polskiej wobec władz tego państwa, pozostawiając osobowość prawną i samodzielność dla wszystkich innych polskich środowisk. Dzięki takiemu rozwiązaniu asekurowano się na przyszłość przed ewentualnymi próbami sparaliżowania funkcjonowania polskich instytucji czy wręcz zakazu działalności samego Związku pod jakimkolwiek pozorem.
   Odrzucając więc na początku piękną, ale fasadową w gruncie rzeczy, ideę symbolu solidarności Polaków pod postacią federalizmu istniejących organizacji i instytucji, założyciele wykazali dalekowzroczność i pragmatyzm. Po 1 września 1939 roku wszelkie formalne aspekty rozwiązania, konfiskaty majątku, ustalenia pożyczek czy stwierdzenia zadłużeń zajęło niemieckiej administracji ponad rok czasu. Wybierając od początku wariant obecności wśród wielu innych organizacji polskich w Niemczech, uzyskano jednocześnie status jedynego podmiotu, którego celem głównym stała się ochrona i obrona prawna obywateli niemieckich narodowości polskiej. Ojcowski charakter Związku przejawiał się w przejęciu na siebie odpowiedzialności wobec władz i we wspomaganiu każdej polskiej organizacji za to, że była polska.

XXI wiek (2003-2018)
   Dzisiaj współczesna działalność Rodziny Rodła nawiązuje do chlubnych kart Związku Polaków w Niemczech z okresu międzywojennego XX wieku (Polaków spod Znaku Rodła) oraz dokumentuje wydarzenia związane z historycznymi rocznicami w XXI wieku (np. 70 lat proklamowania Prawd Polaków spod Znaku Rodła, multimedialne lekcje żywej historii spod Znaku Rodła adresowane do młodzieży szkolnej, 70. rocznica śmierci Ks. Patrona dra Bolesława Domańskiego – Prezesa Związku Polaków w Niemczech, 80 lat szkół polskich w Niemczech, 90. rocznica powołania Związku Polaków w Niemczech, 80 lat Znaku Rodła, polska spółdzielczość: wczoraj, dziś, jutro – Ks. Bolesław Domański i Franciszek Stefczyk) i opiera się na fundamencie wyznawanych Pięciu Prawd Polaków spod Znaku Rodła, które stanowią ponadczasowy katechizm narodowy Polaków.

2018 – Rok Prawd Polaków spod Znaku Rodła
   Prawdy Polaków spod Znaku Rodła proklamowane przez naszych przodków na Kongresie Polaków w Berlinie 6 marca 1938 r. w największej sali widowiskowej Theater des Volkes, jako katechizm narodowy, „mały dekalog” polskości, stały się ogólnonarodowym dobrem, swoistym depozytem i międzypokoleniowym testamentem.
   Jesteśmy Polakami! Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci! Polak Polakowi bratem! Co dzień Polak Narodowi służy! Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle! – to zdania wciąż aktualne, mądre, uniwersalne, ponadczasowe i bardzo potrzebne dzisiejszym pokoleniom Polaków w Polsce i poza jej granicami. Pięć Prawd Polaków ogłoszonych uroczyście w trakcie Berlińskiego Kongresu jest w istocie przysięgą, krzepiącym serca drogowskazem oraz wyznaniem polskości i miłości do Ojczyzny.
   Rok 2018 – jubileuszowy rok 80. rocznicy ogłoszenia Prawd Polaków spod Znaku Rodła (Berlin 1938 – Wrocław 2018) został ogłoszony przez Senat RP (okolicznościowa uchwała z 7 grudnia 2017 r.) i został już wpisany w kalendarz obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Państwo Polskie oraz 15 lat działalności Rodziny Rodła – Wrocław. Jubileusz Polaków i Polonii we Wrocławiu (4 marca 2018 r., centralne – ogólnopolskie uroczystości) był wyjątkową okazją do pojednania narodowego, wyeksponowania wspólnotowego charakteru Prawd Polaków i naszej inicjatywy, zaproszeniem do przypomnienia i na nowo proklamowania katechizmu polskości.

Podsumowanie – aktualność idei Rodła i Prawd Polaków w XXI w.
   Historia Związku Polaków w Niemczech to dzisiaj geograficznie i administracyjnie
8 z 16 polskich województw. To połowa polskich powiatów i gmin. Jednak wiedza na temat Kongresu Berlińskiego, działalności Związku czy okoliczności powołania do życia Znaku Rodła jest wśród Polaków niewielka. Przywracanie prawdy historycznej i popularyzowanie Prawd Polaków spod Znaku Rodła jest zatem procesem bez mała misjonarskim.
   Dużo mówimy o sowieckich zbrodniach na Polakach na Kresach, o zbrodni katyńskiej, o ludobójstwie dokonanym przez nacjonalistów ukraińskich w Małopolsce Wschodniej, a heroiczna walka o zachowanie polskości wśród społeczności Polaków w Niemczech w okresie międzywojennym i martyrologia Polaków zamieszkujących te tereny jest prawie nieobecna w świadomości społecznej.
   Mieszkam we Wrocławiu, wśród ludzi stanowiących tygiel pod względem pochodzenia. Ich przodkowie zostali tu wygnani z Kresów, przybyli ze Śląska, Rzeszowskiego, Kielecczyzny, Wielkopolski oraz wielu innych części naszej Ojczyzny. Na nowo zbudowali tutaj zręby polskiej tożsamości. Dorobek naszych przodków spod znaku Rodła, trwających przy mowie i wierze ojców z takim uporem, stanowi część naszej polskiej tożsamości. Przypominając w tym wystąpieniu piękną i niezłomną działalność naszych rodaków, polskiej mniejszości narodowej w Niemczech, warto korzystać z ich dorobku. Mam świadomość, że z perspektywy dnia dzisiejszego nie dla każdego jest w pełni zrozumiała tak wielka i bezwarunkowa miłość Polaków spod znaku Rodła do Polski. Całe to jednak dziedzictwo Rodła przyjmijmy za swoje!

■ Tadeusz Szczyrbak – skrót wykładu wygłoszonego 7 czerwca 2018 r. w Duszpasterstwie Ludzi Pracy ’90 (opracowany przez autora wykładu)

(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl