Krzyż i Orzeł – wiara i ojczyzna
Książę Henryk Pobożny i rotmistrz Witold Pilecki – między tymi postaciami jest osiem wieków. Obu jednak łączą pewne cechy, które pozwalają nam wyrysować, przez czas i przestrzeń, łączącą ich linię – linię wartości, za które oddali życie.
Gdy książę Pobożny bił się z Mongołami pod Legnicą, Polski w znaczeniu współczesnym nie było, nie znano pojęcia narodu – istniała jednak pamięć i świadomość królestwa piastowskiego, które w owym czasie stanowiło Polskę, opartą na miłości do kraju, wierności wobec władcy, zjednoczoną ciągle tą samą wiarą katolicką i organizacją kościelną. Książę oddał życie w obronie chrześcijańskiego uniwersum Europy będącej spadkobierczynią rzymskiego cesarstwa i osadzonej na fundamencie katolickiej aksjologii a jednocześnie w obronie Polski i mającego na powrót się jednoczyć państwa i królestwa.
Te dwa elementy składowe odnajdziemy także w postaci drugiego bohatera, rotmistrza Pileckiego: to wierność chrześcijańskim ideałom i niezłomna postawa w walce z wrogiem, nawet wtedy, gdy wydaje się, że o zwycięstwo będzie trudno.
Krzyż i Orzeł – wiara i ojczyzna – te wartości, które tak dobrze oddawało hasło „Bóg, Honor, Ojczyzna” łączą więc rotmistrza z księciem, nawet w tak odległej perspektywie czasowej, jaką jest osiem wieków. W niej właśnie zawierać się może sens samego konkursu – w odkrywaniu tych światłych postaci z naszych dziejów, które własne życie poświęcały dla Ojczyzny i dla wiary, zaś ich patriotyzm oparty był zarówno o miłość do Ojczyzny, jak i o sposób życia kształtowany według ewangelicznych prawd. Odnaleźć tu moglibyśmy i księdza Kordeckiego broniącego Jasnej Góry przed Szwedami, i Pawła Włodkowica walczącego w sporze sądowym z Krzyżakami w trakcie soboru w Konstancji, i św. Andrzeja Bobolę, i Romualda Traugutta, i księdza Skorupkę i gen. Fieldorfa-Nila.
Być może poszukiwanie i odkrywanie bohaterów mniej znanych, niewypełniających kart pod-ręczników, byłoby dodatkową wartością konkursu. Jego podstawą natomiast powinna być pogłębiona refleksja dotycząca postaw polskich bohaterów, dokonywanych przez nich wyborów, i wartości którym byli wierni. Od Pobożnego do Pileckiego – znamienity się tu pojawia korowód pięknych postaci, pięknych wiarą, odwagą, poświęceniem i miłością. Miłością do Boga i Ojczyzny.
Serdecznie pozdrawiam,
żałując iż obowiązki nie pozwoliły mi być z Państwem w tak kochanej przez mnie Legnicy.
Tomasz Łysiak
■ Tomasz Łysiak – tekst odczytany podczas konferencji „Od Henryka Pobożnego do rotmistrza Pileckiego” (13.10.2018) przez S. A. Potycza
