Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90

Legnickie Pole 1241 w obronie Europy

   Opis dziejów sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie i sanktuarium św. Jadwigi w Legnickim Polu wskazuje, iż są one ze sobą bardzo związane. Łączy te dwa miejsca św. Jadwiga, patronka Dolnego Śląska. Wielką rolę w historii tych miejsc odegrał również syn św. Jadwigi Henryk Pobożny i jego małżonka księżna Anna. Wydarzenia związane z bitwą na Dobrym Polu 9 IV 1241 roku przyczyniły się do powstania dwóch fundacji piastowskich. Wielką rolę odegrały też dwa wielkie zakony: benedyktynów i cystersów.

   Bitwa, która rozegrała się na Legnickim Polu w 1241 roku, miała przeogromne znaczenie strategiczne dla Polski i Europy. Historycy podają, że choć była przegrana, przyczyniła się jednak do zatrzymania ekspansji mongolskiej na Europę i do obrony chrześcijaństwa. Jak wielkie miała znaczenie, przekonaliśmy się, kiedy w 1997 roku na zaproszenie pierwszego biskupa legnickiego, Tadeusza Rybaka, przybył do naszej diecezji papież bł. Jan Paweł II, który odprawiając Mszę św. na dawnym lotnisku radzieckim, wypowiedział znamienne słowa o samej bitwie i wielkim bohaterstwie księcia Henryka Pobożnego: "Wasza diecezja jest młoda, ale chrześcijaństwo na tych ziemiach ma swoją długą i bogatą tradycję. Pamiętarny, że Legnica to miejsce historyczne - miejsce, na którym książę piastowski Henryk Pobożny, syn św. Jadwigi, stawił czoło najeźdźcom ze Wschodu, Tatarom, wstrzymując ich groźny pochód ku Zachodowi. Z tego powodu, choć bitwa była przegrana, wielu historyków uznaje ją za jedną z ważniejszych w dziejach Europy. Ma ona również wyjątkowe znaczenie z punktu widzenia wiary. Trudno określić, jakie motywy przeważały w sercu Henryka - chęć obrony ojczystej ziemi i udręczonego ludu czy też wola powstrzymania wojsk mahometańskich zagrażających chrześcijaństwu. Wydaje się, że te motywy były nierozłączne. Henryk, oddając życie za powierzony jego władzy lud, równocześnie oddawał je za wiarę Chrystusową. I to był znamienny rys jego pobożności, którą ówczesne pokolenia dostrzegały i zachowały jako przydomek".

   Już w średniowieczu wzniesiono w Legnickim Polu kościół Trójcy Świętej i Najświętszej Maryi Parmy, który według starych przekazów stanął w miejscu kaplicy ufundowanej przez księżnę śląską św. Jadwigę, matkę księcia Henryka Pobożnego, w rejonie odnalezienia jego zwłok po bitwie z Mongołami w 1241 roku. Kościół ten do czasów reformacji znajdował się pod opieką benedyktynów. Na początku XVIII wieku benedyktyni wrócili do Legnickiego Pola i z inicjatywy opata Othmara Zinke rozpoczęli w 1723 roku budowę klasztoru, a w 1727 roku zaczęli wznosić nowy kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Jadwigi Śląskiej.
   Pobenedyktyński zespół kościelno-klasztorny będący pomnikiem historii Rzeczypospolitej Polskiej to szczytowe osiągnięcie sztuki późnego baroku i Kiliana Ignacego Dientzenhofera. Całe założenie zostało zrealizowane w latach 1723-1738. Analogie dla falujących, miękkich linii szczytów i gzymsów kościoła oraz dynamicznych kształtów jego fasady i wież, wzbogaconych kamiennymi dekoracjami rzeźbiarskimi, znajdujemy w sztuce europejskiej tamtego okresu. Zdobiące fasadę figury świętych i symbole religijne z dominującym znakiem krzyża głoszą zwycięstwo wiary i idei chrześcijańskich nad siłami pogaństwa, z podkreśleniem roli św. Jadwigi w tym dziele. Wnętrze kościoła zaprojektowane śmiałymi liniami powiązanych ze sobą elips stanowi jedno z naj ciekawszych rozwiązań późnobarokowej architektury. Rozległe powierzchnie sklepień korpusu i prezbiterium kościoła, pokryte monumentalnym malarstwem freskowym Cosmy Damiana Asama, zostały wzbogacone dziełami malarstwa i rzeźby. Niezwykle wysoki poziom artystyczny i wykonawczy wystroju i wyposażenia kościoła zapewnili uznani artyści, tacy jak: Karl Joseph Hiernle, Wenzel Laurent Reiner, Franciszek de Becker i inni. Konsekrował kościół 7 X 1731 roku sufragan wrocławski bp Eliasz von Sommerfeld.
   Po kasacie zakonów przez władze pruskie w 1810 roku zabudowania klasztorne przejęła i użytkowała armia pruska, która najpierw adaptowała wnętrza klasztoru na swoje potrzeby, a później dobudowała skrzydła do elewacji ogrodowych. W czasie drugiej wojny światowej znajdował się tutaj obóz jeniecki. Po wojnie kościół zawsze pełnił funkcje parafialne, a od 1961 roku w klasztorze umieszczono Państwowy Dom Opieki Społecznej.
   Po ustanowieniu 25 III 1992 roku diecezji legnickiej pierwszy biskup legnicki Tadeusz Rybak ustanowił kościół parafialny w Legnickim Polu diecezjalnym sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej. Obecnie trwają starania proboszcza i kustosza sanktuarium, ks. kan. Włodzimierza Gucwy, aby kościół w Legnickim Polu podnieść do godności bazyliki mniejszej.
   W 2010 roku Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90 na ręce biskupa legnickiego Stefana Cichego złożyło propozycję wszczęcia procesu beatyfikacyjnego księcia Henryka Pobożnego i księżnej Anny. Mamy nadzieję, że zamierzenia te zostaną osiągnięte.

■ Ks. Włodzimierz Gucwa – artykuł opublikowany w miesięczniku „Miejsca Święte” nr 6/2011

(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl