Twój uśmiech jest twoją wizytówką

Arystoteles określając człowieka jako istotę społeczną miał na myśli zarówno jego naturalną zdolność, jak i potrzebę życia we wspólnocie. Uważał, że to właśnie wspólnota stanowi o jego wielowymiarowym rozwoju i szczęścia.

[image]
s. dr Beata Raszczyk MChR          © Joanna Kielar

Dzisiejsze nauki o człowieku, niekiedy porzucają konstatacje Stagiryty1) oraz mądrości rodzącej się w doświadczaniu życia, na rzecz zawężania rozumienia siebie wobec innych i promowania egocentryzmu, choć nasza postawa i zachowanie wobec ludzi jest podstawową formą funkcjonowania we wspólnocie. Zatem, odwrócenie egocentryzmu i skupienie na drugim człowieku winny wydawać się oczywiste.
   S. dr Beta Raszczyk MChR2) w wykładzie dla Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90 pt. „Wpływ temperamentu na zachowanie człowieka” zauważa, że dzisiejsi psychologowie i psychoterapeuci mają bardzo egoistyczne nastawienie do człowieka, uznając, że człowiek jest najważniejszy oraz najważniejsze jest to, co czuje bez zwracania uwagi na potrzeby innych. Znany, powtarzany w social mediach po wielokroć cytat Jay Danzie3) , a przypomniany przez s. Beatę, wyraża prostą prawdę o istotności drugiej osoby oraz stopniu naszej wrażliwości i empatii w kontaktach interpersonalnych:

   Twój uśmiech – to twoja wizytówka,
   Twoja osobowość – to twoje logo,
   To jak czują się inni ludzie po spotkaniu z tobą – to twoja marka.


   Samo zachowanie (behawior) jest fundamentalne w kontaktach interpersonalnych, stanowi – z punktu widzenia nauk psychologicznych – zjawisko złożone, nie zawsze poddane naszej woli, refleksji, fantazji, zmianie. Różnorodne zachowania doświadczane i obserwowane, mówiąc słowami prelegentki: są wypadkową spektrum różnych elementów, z jednej strony są uwarunkowane dziedzicznie, inne kształtują się w procesie wychowawczym, jeszcze inne stają się nawykiem... Ich niezbywalnym, zasadniczym elementem jest temperament. Mając swoje umocowanie przede wszystkim w predyspozycjach biologicznych, właśnie temperament nadaje cech naszym zachowaniom, do opisu których używamy najczęściej przymiotników lub imiesłowów: szybkie, powolne, otwarte, zamknięte, pogodne, nostalgiczne itd. Do najbardziej znanej typologii temperamentu (m.in. dzięki pewnej historii powiązanej z liczbą oraz literaturze popularnonaukowej i poradnikowej) należy typologia Hipokratesa-Galena. Starożytni medycy wyróżnili cztery typy temperamentu: choleryczny, sangwiniczny, melancholiczny i flegmatyczny: sangwinik mówi, choleryk działa, flegmatyk obserwuje, a melancholik obmyśla. Tak tez w dużym skrócie możemy odróżnić zachowania ludzi obdarzonych jednym z opisanych temperamentów.
   W najstarszych, zachowanych opisach świata zachowanie ludzkie było kwalifikowane w 4 kategoriach, konstatuje s. dr B. Raszczyk. Liczba "4" poza swoim właściwym miejscem w matematyce na oznaczenie ilości i miar, w wielu kulturach oraz Biblii posiadała swoje znaczenie metaforyczne i symboliczne. Uważano ją za najbardziej "ziemską" liczbę, bowiem odnoszącą się do tego, co wynikało z obserwacji – czterech stron świata, czterech pór roku, czterech żywiołów. Nie dziwi zatem, że posłużyła Hipokratesowi do opisu zdrowia, zależnego od czterech płynów ustrojowych (nomen omen mających wpływ na zachowanie) i opisu czterech temperamentów. Również współczesna neurofizjologia w pewnym sensie opiera się także na "poczwórnej logice" oraz potwierdza obserwacje starożytnych lekarzy.
   Pojęcie temperamentu w potocznym języku traktujemy wymiennie z charakterem lub osobowością ("ona to ma temperament…", "to jest dopiero osobowość…", "ale charakterek…"). W psychologii są to odrębne systemy lub właściwości naszej psychiki. I tak osobowość przedstawia się jako rodzaj regulacyjnego systemu zewnętrznego i nadrzędnego: wieloczynnikową strukturę dynamiczną, która integruje i reguluje zachowanie człowieka oraz jego relacje ze światem, charakter możemy kształtować bowiem: odnosi się do cech nabytych w trakcie wychowania i wskazuje na pewien stopień dostosowania do obowiązujących standardów, zaś temperament: leży u biologicznych predyspozycji jednostki do określonych zachowań. Przejawia się dominującym nastrojem, jego sposobem reagowania, intensywnością cyklów aktywności. Każdy ma swoją indywidualną konfigurację cech, niepowtarzalną; jedyną układankę temperamentu i charakteru, która tworzy unikatową osobowość każdej jednostki.
   Warto, więc pamiętać, że temperament czyni z nas ludzi poddanych fantazji zjawisk fizjologicznych i neurologicznych, ale na charakter – czyli m.in. respektowanie norm kulturowych, sposób mówienia, wrażliwości – wpływamy sami i możemy go kształtować tak by stał się "dobrą marką", tak samo znaczącą, jak marki kupowanych samochodów.


   Niech każdy ma na oku nie tylko swoje sprawy, ale też i drugich! (Flp 2,4)


1) Stagiryta – przydomek Arystotelesa.
2) S. dr Beata Raszczyk MChR – zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej (MChR), psycholog, psychoterapeuta, wykładowca psychologii na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu, wykonuje ekspertyzy psychologiczne kandydatów na ołtarze.
3) Jay Danzie – amerykański ekspert do spraw wizerunku.


■ Joanna Kielar – artykuł został opublikowany na portalu legnica24h.pl: https://legnica24h.pl/twoj-usmiech-jest-twoja-wizytowka,5719,a.html
Opisany w artykule wykład można odsłuchać na stronach internetowych Radia Plus Legnica i DLP ’90.
Cytaty (pisane kursywą) pochodzą z wykładu s. B. Raszczyk.

(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl