Czego Kowalscy i Nowakowie szukają w parafii? Czym jest Kościół na peryferiach wiary?

Parafia i Kościół to pewne treści, z którymi się utożsamiamy, i które nas budują. To jest takie miejsce, do którego przychodzimy obronić, coś co jest dla nas ważne, wyjaśniał bp Piotr Wawrzynek.

bp Piotr Wawrzynek © Joanna Kielar

Zmiany polityczne i społeczne zachodzące w Polsce od ponad 30. lat oraz naturalna wymiana pokoleń, spowodowały pojawienie się nowych oczekiwań wobec wielu instytucji publicznych oraz Kościoła – coraz mniej oczywistej mapy dla wielu społeczeństw i fundatora kodu kulturowego Europy i Polski. Wyrażane najczęściej gwałtownie i krytycznie, skłaniają pasterzy Kościoła Katolickiego nie tylko do przemyślenia wyzwań nowoczesności w ogłaszaniu stosownych encyklik i głośno wyrażanej troski o losy osób ochrzczonych (lecz już poza Kościołem), ale także konkretnych działań, które dotyczą form ewangelizacji, apostolstwa i roli wspólnot świeckich w życiu parafii, a nawet modernizacji świątyń, która wydawałoby się nie mieć tu nic do rzeczy. Dziś zasadnicza linia niepokoju i sporu nie przebiega wyłącznie pomiędzy frakcją chrześcijańskich konserwatystów z liberałami, ale przede wszystkim pomiędzy katolikami a osobami pozostającymi "na peryferiach wiary i parafii". Do tej właśnie grupy przypisuje się ochrzczonych, ale – zaglądających do Kościoła "od czasu do czasu" raczej dla zwyczaju niż z potrzeby pogłębienia wiary – niewierzących lub nieprzyznających się do chrześcijaństwa. Są widoczni i aktywni. Często odmawiają Kościołowi katolickiemu i chrześcijanom legitymizacji, podmiotowości czy sprawczości w sferze publicznej przy dodawaniu ważności i doniosłości innym, pozachrześcijańskim wspólnotom religijnym.
Z czym zatem przychodzi i czego szuka – nierzadko zdezorientowany w nowoczesności Kowalski z Nowakiem – we współczesnej parafii? Na zadane w tytule wykładu pytanie: Czego Kowalscy i Nowakowie szukają w parafii? Czyli o Kościele na peryferiach wiary odpowiadał i opowiadał zebranym na kwietniowym spotkaniu Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90, w kościele pw. Matki Bożej Królowej Polski w Legnicy, biskup pomocniczy diecezji legnickiej Piotr Wawrzynek.

Liczne rozważania oraz rozstrzygnięcia dotyczące parafii, znajdują swe miejsce w dokumentach i tekstach Kościoła. Należą do nich m.in. dokumenty Soboru Watykańskiego II (Konstytucja o liturgii świętej), Katechizm Kościoła Katolickiego, encykliki papieskie czy nauczanie biskupów. Wychodząc z założenia, że biskupi powołani do przewodzenia całej "owczarni", nie mogąc stać na czele każdej wspólnoty, zobowiązani są utworzyć grupy wiernych, pośród których najważniejsze są parafie. Parafię rozumie się zatem jako przedstawicielską strukturę Kościoła, "wspólnotę wiary" zorganizowaną pod przewodnictwem duszpasterza zastępującego biskupa. Podkreślając tę ważną cechę wspólnotowości, odnosi się ją tym samym do wzajemnych relacji, współuczestnictwa w realizacji zadań apostolskich i funkcji nadawania tożsamości ludziom tworzącym środowisko wiary.
Ks. biskup Piotr Wawrzynek, który doświadczenie – nazwijmy je – parafialności nabywał na drodze wieloletniej posługi duszpasterskiej w parafiach wrocławskich, zogniskował swoje przemyślenia wokół zagadnień istoty i roli zwykłej parafii oraz wspólnot parafialnych w tworzeniu przestrzeni dla "Kowalskich i Nowaków", niejednokrotnie podążających szlakami raczej nawyków niż wiary. Zauważył, że dla osób uczestniczących w życiu parafii i rozumiejących parafię, jest ona: przede wszystkim miejscem modlitwy, sprawowania sakramentów, świętowania, przeżywania różnych uroczystości rodzinnych. Osobom utożsamiającym się z parafią, umyka uwadze potrzeba wytworzenia takiej sytuacji, w której przybywając z peryferiów do parafii "Kowalski z Nowakiem" będą chcieli pozostać, odnajdując w niej takie miejsce, w którym chcą żyć, spotykać Jezusa, wzrastać w wierze razem z innymi – mówił ks. Biskup.

   Nie zabrakło odniesień do nauczania Jana Pawła II o idei nowej ewangelizacji, którą dopełnia nauczanie franciszkowe. Zwrócił uwagę na nowe, mające swe źródło w nauczaniu papieża Franciszka (Evangelii Gaudium), egzystencjalne zdefiniowanie parafii, akcentujące jej misyjny, ewangelizacyjny i relacyjny, wymiar: nie da się oderwać tego co się dzieje we wspólnocie parafialnej, od tego co się dzieje pomiędzy ludźmi. Myśli papieskie ujął bp Piotr Wawrzynek, jak sam określił bridg'em^*. Wynikiem jest wezwanie do wejścia w relacje, wyjścia z dobrą nowiną na współczesne areopagi, a tym samym peryferia, cytując za JP II: trzeba iść na areopagi współczesnego świata, iść na peryferia wiary. Aby głosić dobrą nowinę ludziom współczesnym, Kościół musi interesować się różnymi aspektami ich kultury i ich środkami przekazu, nie dopuszczając do zapomnienia swojego orędzia, sensu i znaczenia. Jako świadkowie Chrystusa, nie możemy zamykać Boga w ludzkim sposobie widzenia i działania. (JP II, Ateny 1981 r.).
   W Kościele przyjęło się rozumieć "peryferia" jako miejsca, w których przebywają osoby ochrzczone, ale niepraktykujące bądź nieutożsamiające się z Kościołem lub nieprzyznające się do wiary i używające wyrażenia "u was w Kościele". Jednak, czy wyłaniający się obraz ubogiej praktyki lub porzucenia, uprawnia do myślenia o "peryferiach", jako miejscach na obrzeżach lub poza Kościołem, zastanawia się bp P. Wawrzynek: chciałbym się podzielić innym wymiarem peryferiów, jakby z zewnątrz; patrzeniem współczesnego człowieka (...). Peryferia to tak naprawdę my. My jesteśmy tymi peryferiami, bowiem większością społeczeństwa są ludzie niepraktykujący. W ich myśleniu na peryferiach jest to, na co nie poświęca się czasu, to co jest ostatnie. Ostatnią rzeczą jest pomodlić się, czy zaplanować Mszę świętą. Kościół jest na peryferiach, Bóg jest na peryferiach życia.
   Co zatem należy zrobić by zatrzymać peryferyjność, przywrócić na nowo sens chrztu, głębię Ewangelii i wiarę w Słowo, a może nawet odkurzyć sens kulturowego i wielowiekowego dzieła pokoleń, mieszczący się m.in. w słowach Parafia i Kościół? Ksiądz bp Piotr Wawrzynek podkreślił, że w realizacji dzieła trzeba dostrzec nie tylko świadomość obecności Kościoła na peryferiach ludzkiego życia lecz zastanowić się (w wymiarze codzienności) nad postawami i poziomem empatii członków samej wspólnoty parafialnej, cechami osobowymi i postawami pasterza wspólnoty – proboszcza, rolą estetyki mowy i muzyki (dodałabym i innych sztuk) w przestrzeni Kościoła, oddziałujące na wszystkie "warstwy" Kowalskiego i Nowaka oraz poziom udogodnień cywilizacyjnych.
   Obserwowane i widoczne zmiany w kodzie kulturowym, polskim i europejskim, ufundowanym wielowiekową obecnością chrześcijaństwa, wywołują na razie zjawisko postępujące, nazywane kryzysem wiary i zagubieniem tożsamości chrześcijańskiej. Być może prorocze okażą się słowa papieża Benedykta XVI, przytoczone we wstępie do wykładu bp. Piotra Wawrzynka, przez Pana Stanisława Andrzeja Potycza – prezesa Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90: Kościół nie będzie tożsamy ze społeczeństwem, bardziej stanie się Kościołem mniejszości żyjącej wśród niewielkich, ale żywych kręgów ludzi, rzeczywiście przekonanych do wiary, oddanych jej i działających świątyń (...).
   Lecz może będzie i tak, że wzorem Breugel'owskich Ślepców podążających za ślepymi przewodnikami, utracimy na zawsze właściwy kierunek szlaków i traktów prowadzących do źródeł życia i europejskiego świata?

Cóż nam zostało kiedy świata zabrakło dookoła
Kije i sakwy i kapoty i palce w oczodołach
Powiewy wiatru słońca promień na chciwe twarze brać
Padać i wstawać padać i wstawać padać i wstawać padać i wstawać
I wstać.
(Jacek Kaczmarski, Przypowieść o ślepcach, [w:] LyricFind)

■ Joanna Kielar – artykuł został opublikowany (wraz z galerią zdjęć) na portalu legnica24h.pl pod linkiem: https://legnica24h.pl/czego-kowalscy-i-nowakowie-szukaja-w-parafii-czym-jest-kosciol-na-peryferiach-wiary,6168,a.html

^* most lub mostek (ang. bridge) – urządzenie łączące segmenty sieci, dokonujące filtrowania ruchu sieciowego. (za Wikipedia).

	Duszpasterstwo Ludzi Pracy '90 w Legnicy
Aktualności \| Historia \| Spotkania \| Prelegenci \| Publikacje \| Kontakt
	Czego Kowalscy i Nowakowie szukają w parafii? Czym jest Kościół na peryferiach wiary? Parafia i Kościół to pewne treści, z którymi się utożsamiamy, i które nas budują. To jest takie miejsce, do którego przychodzimy obronić, coś co jest dla nas ważne, wyjaśniał bp Piotr Wawrzynek. bp Piotr Wawrzynek © Joanna Kielar Zmiany polityczne i społeczne zachodzące w Polsce od ponad 30. lat oraz naturalna wymiana pokoleń, spowodowały pojawienie się nowych oczekiwań wobec wielu instytucji publicznych oraz Kościoła – coraz mniej oczywistej mapy dla wielu społeczeństw i fundatora kodu kulturowego Europy i Polski. Wyrażane najczęściej gwałtownie i krytycznie, skłaniają pasterzy Kościoła Katolickiego nie tylko do przemyślenia wyzwań nowoczesności w ogłaszaniu stosownych encyklik i głośno wyrażanej troski o losy osób ochrzczonych (lecz już poza Kościołem), ale także konkretnych działań, które dotyczą form ewangelizacji, apostolstwa i roli wspólnot świeckich w życiu parafii, a nawet modernizacji świątyń, która wydawałoby się nie mieć tu nic do rzeczy. Dziś zasadnicza linia niepokoju i sporu nie przebiega wyłącznie pomiędzy frakcją chrześcijańskich konserwatystów z liberałami, ale przede wszystkim pomiędzy katolikami a osobami pozostającymi "na peryferiach wiary i parafii". Do tej właśnie grupy przypisuje się ochrzczonych, ale – zaglądających do Kościoła "od czasu do czasu" raczej dla zwyczaju niż z potrzeby pogłębienia wiary – niewierzących lub nieprzyznających się do chrześcijaństwa. Są widoczni i aktywni. Często odmawiają Kościołowi katolickiemu i chrześcijanom legitymizacji, podmiotowości czy sprawczości w sferze publicznej przy dodawaniu ważności i doniosłości innym, pozachrześcijańskim wspólnotom religijnym. Z czym zatem przychodzi i czego szuka – nierzadko zdezorientowany w nowoczesności Kowalski z Nowakiem – we współczesnej parafii? Na zadane w tytule wykładu pytanie: Czego Kowalscy i Nowakowie szukają w parafii? Czyli o Kościele na peryferiach wiary odpowiadał i opowiadał zebranym na kwietniowym spotkaniu Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90, w kościele pw. Matki Bożej Królowej Polski w Legnicy, biskup pomocniczy diecezji legnickiej Piotr Wawrzynek. Liczne rozważania oraz rozstrzygnięcia dotyczące parafii, znajdują swe miejsce w dokumentach i tekstach Kościoła. Należą do nich m.in. dokumenty Soboru Watykańskiego II (Konstytucja o liturgii świętej), Katechizm Kościoła Katolickiego, encykliki papieskie czy nauczanie biskupów. Wychodząc z założenia, że biskupi powołani do przewodzenia całej "owczarni", nie mogąc stać na czele każdej wspólnoty, zobowiązani są utworzyć grupy wiernych, pośród których najważniejsze są parafie. Parafię rozumie się zatem jako przedstawicielską strukturę Kościoła, "wspólnotę wiary" zorganizowaną pod przewodnictwem duszpasterza zastępującego biskupa. Podkreślając tę ważną cechę wspólnotowości, odnosi się ją tym samym do wzajemnych relacji, współuczestnictwa w realizacji zadań apostolskich i funkcji nadawania tożsamości ludziom tworzącym środowisko wiary. Ks. biskup Piotr Wawrzynek, który doświadczenie – nazwijmy je – parafialności nabywał na drodze wieloletniej posługi duszpasterskiej w parafiach wrocławskich, zogniskował swoje przemyślenia wokół zagadnień istoty i roli zwykłej parafii oraz wspólnot parafialnych w tworzeniu przestrzeni dla "Kowalskich i Nowaków", niejednokrotnie podążających szlakami raczej nawyków niż wiary. Zauważył, że dla osób uczestniczących w życiu parafii i rozumiejących parafię, jest ona: przede wszystkim miejscem modlitwy, sprawowania sakramentów, świętowania, przeżywania różnych uroczystości rodzinnych. Osobom utożsamiającym się z parafią, umyka uwadze potrzeba wytworzenia takiej sytuacji, w której przybywając z peryferiów do parafii "Kowalski z Nowakiem" będą chcieli pozostać, odnajdując w niej takie miejsce, w którym chcą żyć, spotykać Jezusa, wzrastać w wierze razem z innymi – mówił ks. Biskup. Nie zabrakło odniesień do nauczania Jana Pawła II o idei nowej ewangelizacji, którą dopełnia nauczanie franciszkowe. Zwrócił uwagę na nowe, mające swe źródło w nauczaniu papieża Franciszka (Evangelii Gaudium), egzystencjalne zdefiniowanie parafii, akcentujące jej misyjny, ewangelizacyjny i relacyjny, wymiar: nie da się oderwać tego co się dzieje we wspólnocie parafialnej, od tego co się dzieje pomiędzy ludźmi. Myśli papieskie ujął bp Piotr Wawrzynek, jak sam określił bridg'em^. Wynikiem jest wezwanie do wejścia w relacje, wyjścia z dobrą nowiną na współczesne areopagi, a tym samym peryferia, cytując za JP II: trzeba iść na areopagi współczesnego świata, iść na peryferia wiary. Aby głosić dobrą nowinę ludziom współczesnym, Kościół musi interesować się różnymi aspektami ich kultury i ich środkami przekazu, nie dopuszczając do zapomnienia swojego orędzia, sensu i znaczenia. Jako świadkowie Chrystusa, nie możemy zamykać Boga w ludzkim sposobie widzenia i działania. (JP II, Ateny 1981 r.). W Kościele przyjęło się rozumieć "peryferia" jako miejsca, w których przebywają osoby ochrzczone, ale niepraktykujące bądź nieutożsamiające się z Kościołem lub nieprzyznające się do wiary i używające wyrażenia "u was w Kościele". Jednak, czy wyłaniający się obraz ubogiej praktyki lub porzucenia, uprawnia do myślenia o "peryferiach", jako miejscach na obrzeżach lub poza Kościołem, zastanawia się bp P. Wawrzynek: chciałbym się podzielić innym wymiarem peryferiów, jakby z zewnątrz; patrzeniem współczesnego człowieka (...). Peryferia to tak naprawdę my. My jesteśmy tymi peryferiami, bowiem większością społeczeństwa są ludzie niepraktykujący. W ich myśleniu na peryferiach jest to, na co nie poświęca się czasu, to co jest ostatnie. Ostatnią rzeczą jest pomodlić się, czy zaplanować Mszę świętą. Kościół jest na peryferiach, Bóg jest na peryferiach życia. Co zatem należy zrobić by zatrzymać peryferyjność, przywrócić na nowo sens chrztu, głębię Ewangelii i wiarę w Słowo, a może nawet odkurzyć sens kulturowego i wielowiekowego dzieła pokoleń, mieszczący się m.in. w słowach Parafia i Kościół? Ksiądz bp Piotr Wawrzynek podkreślił, że w realizacji dzieła trzeba dostrzec nie tylko świadomość obecności Kościoła na peryferiach ludzkiego życia lecz zastanowić się (w wymiarze codzienności) nad postawami i poziomem empatii członków samej wspólnoty parafialnej, cechami osobowymi i postawami pasterza wspólnoty – proboszcza, rolą estetyki mowy i muzyki (dodałabym i innych sztuk) w przestrzeni Kościoła, oddziałujące na wszystkie "warstwy" Kowalskiego i Nowaka oraz poziom udogodnień cywilizacyjnych. Obserwowane i widoczne zmiany w kodzie kulturowym, polskim i europejskim, ufundowanym wielowiekową obecnością chrześcijaństwa, wywołują na razie zjawisko postępujące, nazywane kryzysem wiary i zagubieniem tożsamości chrześcijańskiej. Być może prorocze okażą się słowa papieża Benedykta XVI, przytoczone we wstępie do wykładu bp. Piotra Wawrzynka, przez Pana Stanisława Andrzeja Potycza – prezesa Duszpasterstwa Ludzi Pracy '90: Kościół nie będzie tożsamy ze społeczeństwem, bardziej stanie się Kościołem mniejszości żyjącej wśród niewielkich, ale żywych kręgów ludzi, rzeczywiście przekonanych do wiary, oddanych jej i działających świątyń (...). Lecz może będzie i tak, że wzorem Breugel'owskich Ślepców podążających za ślepymi przewodnikami, utracimy na zawsze właściwy kierunek szlaków i traktów prowadzących do źródeł życia i europejskiego świata? Cóż nam zostało kiedy świata zabrakło dookoła Kije i sakwy i kapoty i palce w oczodołach Powiewy wiatru słońca promień na chciwe twarze brać Padać i wstawać padać i wstawać padać i wstawać padać i wstawać I wstać. (Jacek Kaczmarski, Przypowieść o ślepcach, [w:] LyricFind) ■ Joanna Kielar – artykuł został opublikowany (wraz z galerią zdjęć) na portalu legnica24h.pl pod linkiem: https://legnica24h.pl/czego-kowalscy-i-nowakowie-szukaja-w-parafii-czym-jest-kosciol-na-peryferiach-wiary,6168,a.html ^ most lub mostek (ang. bridge) – urządzenie łączące segmenty sieci, dokonujące filtrowania ruchu sieciowego. (za Wikipedia).
(c) 2006-2024 https://www.dlp90.pl